nTeatr czyli najmłodszy

IV konfrontacje teatralne już za nami, na deser oprócz wyników dostaliśmy blisko dwugodzinny monodram, w którym Krystyna Janda wcieliła się w postać Danuty Wałęsy. Podczas wczorajszej gali zakończenia mTeatru poznaliśmy tych najlepszych zdaniem jurorów i zdaniem publiczności. Żeby podnieść wiarygodność tej informacji, zamieszczamy tu skany oryginalnych dokumentów.

Jurorzy już wiedzą, widzowie dowiedzą się o 19:00 podczas gali zakończenia IV Koszalińskich Konfrontacji Młodych mTeatr. Kto zwyciężył. Sobotni spektakl Starego Teatru z Krakowa podniósł poprzeczkę bardzo wysoko. Na zakończenie festiwalu obejrzeliśmy „Pawia królowej” wg tekstu Doroty Masłowskiej. Masłowską się albo kocha albo nienawidzi, mało kto pozostaje obojętnym wobec jej przenikliwej diagnozy współczesnej Polski, której dokonuje jak chirurg skalpelem. Jej język jest równie ostry i bezkompromisowy. Polskie teatry lubią się mierzyć z jej dramaturgią. „Paw królowej” był już wystawiany kilka razy.   Inscenizacja Pawła Świątka, którą obejrzeliśmy w Koszalinie jest nokautująca. Terminologia sportowa jest w tym przypadku bardzo na miejscu, bowiem reżyser zaproponował widzom swoisty mecz z czwórką aktorów. Dwie panie i dwóch panów przez półtorej godziny w sportowych strojach, w pomieszczeniu przypominającym salę do gry w squasha, w niebywałym tempie przekazują nam komunikaty jak piłki. Dla nich, ale także dla odbiorcy jest to niemały wysiłek, bo praktycznie nie ma czasu na zawieszenie się.   Język Masłowskiej według najlepszych wzorców dramaturgicznych przetwarza hip hopowy, nieocenzurowany język ulicy, jest jednym wielkim bluzgiem i wyrazem buntu wobec wszystkiego. Autorka wymyka się prostym definicjom, nie wiemy jakie są jej poglądy. W „Pawiu” ordynuje totalną anarchię. Krakowski spektakl przypisuje aktorom sceny a nie postaci, każdy z nich mówi kilkoma głosami, choć wszyscy przez identyczne sportowe stroje wyglądają tak samo. Na scenie spotykamy m.in. okrutnie brzydką studentkę polonistyki, prezenterkę telewizyjną, wokalistę w depresji czy poetkę neolingwistkę. Słuchamy opowieści o nagłych kłopotach z erekcją Stanisława Retro. Jest ona podana w patetycznie romantyczny sposób, jakby była poważnym kryzysem metafizycznym. Nie sposób wymienić choćby części scenicznych potyczek podawanych przez aktorów w taki sposób, jakby mówienie było koniecznością i leczyło. Co po zburzeniu wszystkiego? Nie ma morału, każdy z nas musi samemu wiedzieć, jaki będzie kolejny krok.   Zapał i fizyczne przygotowanie młodych aktorów budzi prawdziwy szacunek (kilkuminutowy monolog aktorki stojącej w mostku), ale warto do tego dołożyć ich wielką muzykalność. Ścieżka dźwiękowa jest wykonywana przez nic samych. Słychać w niej perfekcyjną wielogłosowość i poczucie rytmu. I znane tematy – Ojciec chrzestny, Ennio Morricone z westernów Sergio Leone czy muzyka z serialu „Janosik”.   Niezależnie od werdyktu jurorów pewne jest, że to fantastyczne że możemy oglądać w Koszalinie takie spektakle przy pełnej sali, tak podczas pokazu jak i dyskusji z aktorami po nim.

Drugi dzień mTeatru to prezentacja spektaklu Teatru im. W. Bogusławskiego w Kaliszu na zrealizowanego na podstawie kultowego dla wielu filmu Larsa von Triera. Festiwalowy dzień, podobnie jak wczoraj rozpoczął się od prezentacji zespołów rockowych działających pod dachem Pałacu Młodzieży. Na skwerku obok kaplicy można było zobaczyć całą grupę fanów, którzy oklaskiwali swoich ulubieńców. Mam nadzieję, że chociaż mała część z nich trafiła potem na spektakl.   Dla wielu teatromanów informacja o inscenizacji filmu „Przełamując fale”, była elektryzująca. Zapewne głównie z powodów formalnych – jak scenariusz filmowy zafunkcjonuje w teatrze, ale także z powodu samej treści, kontrowersyjnej, ale i dającej powód do bardzo ważnych  dyskusji o nas samych.     Przypomnijmy, że historia opisuje dramat młodej pary – Jan po wypadku jest sparaliżowany i niepełnosprawny jako mężczyzna. Beth kocha go pierwszą, wielką miłością i nie wie jak się odnaleźć w nowej sytuacji. Słyszy od męża szokującą propozycję, żeby sobie kogoś znalazła i uprawiała z nim seks a potem opisywała mu to ze szczegółami. Beth po chwili wahania przystaje na tą propozycję w imię miłości i wiary, że taka ofiara uzdrowi Jana.   Właściwie można powiedzieć, że poza paroma szczegółami historia opowiedziana przez Macieja Podstawnego jest bliska oryginałowi. Jest drugim festiwalowym przedstawieniem podnoszącym kwestie wiary. Reżyser zastanawia się czy relacja między małżonkami, w tym bardzo religijnej Beth a resztą społeczności żyjącej według boskich przykazań, jest oparta na ksenofobii, hipokryzji czy może jest opowieścią o sekcie. Na pewno pokazuje człowieka w sytuacjach ekstremalnych, bezradnego wobec surowej społeczności, którą stać tylko na odrzucenie kogoś kto łamie reguły.     Kaliski spektakl był w sporej części pokazywany na ekranie, widzowie podczas dyskusji mieli to za złe Podstawnemu, twierdząc że przyszli do teatru, a nie do kina. Reżyser bronił się mówiąc, że sztuki wizualne od lat się przenikają i możliwe jest takie przełamywanie konwencji. Padały także głosy, że widać było walkę między tymi konwencjami, z czym reżyser się zgodził. Pytany dlaczego zainteresował się tym tekstem, odpowiedział, że był ciekawy jak problemy poruszone przez von Triera zafunkcjonują w takim mieście jak Kalisz, które jest byłą stolicą województwa, leżącą poza głównymi szlakami komunikacyjnymi. Zauważył, że Koszalin jest w bardzo podobnej sytuacji. Polski katolicyzm, szczególnie w wydaniu opresyjnym, jest jego zdaniem bardzo interesującym zjawiskiem i tłem dla dramatu  wymyślonego przez Larsa von Triera.   Reasumując, spektakl się podobał, podkreślano dobre aktorstwo i interesujące tematy do dyskusji.   Piątek będzie dniem prezentacji trzeciego spektaklu konkursowego, tym razem będzie to Tape Stephena Belbera, amerykańskiego dramatopisarza i scenarzysty, to historia o męskiej przyjaźni, w której wspomnienia z lat szkolnych odsłaniają, często ukrytą głęboko w człowieku, potrzebę rywalizacji i dominacji nad drugim. Na scenie BTD zaprezentują się aktorzy z Teatru Nowego im. K. Dejmka w Łodzi. Szczegóły w naszym kalendarzu.

Za nami pierwszy dzień mTeatru, który opanował trzy sceny, teatralne foyer i klub festiwalowy. Co najważniejsze byli także widzowie. Wszystko rozpoczęło się prezentacjami młodych zdolnych wychowanków Pałacu Młodzieży. Na scenie ustawionej przy Kaplicy Św. Gertrudy można było oklaskiwać popisy wokalne zespołu „Czarne na białym” i  instrumentalne młodych „Gitarzystów” kierowanych przez Zbigniewa Dubiellę. Osoby w wieku 40+ z zadowoleniem wysłuchały utworów gitarowych tytanów lat 60-tych czyli grupy The Shadows.   O 18:00 oficjalnie otwarto konfrontacje młodych, przedstawiono jurorów i obejrzeliśmy pierwszy spektakl konkursowy czyli „Betlejem polskie” z Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu, inspirowane tekstem Lucjana Rydla. Jak mówił po przedstawieniu jego reżyser Wojciech Faruga, zespół przeczytał oryginał tylko raz, potem pracował już nad tekstem improwizowanym, pochodzącym ze współczesnych filmów dokumentalnych czy pisanym przez reżysera.   Spektakl w sposób bolesny portretuje współczesnych Polaków, uwikłanych w chaotyczne meandry współczesności. Mieszkańcy małej miejscowości nie wiedzą co może być dla nich ważne. Czy kolejne religijne objawienie, czy wszechobecny prymitywny erotyzm, gdzie najlepiej pójść się wypłakać – do kościoła czy do tabloidu. Religia w spektaklu Farugi nie niesie ukojenia, jest raczej parodią samej siebie. Polacy ciągle, tak jak od lat, chcą być pępkiem świata, stąd owo tytułowe Betlejem umieszczone jest w Polsce. I ciągle czekają na cud. Trochę jak na Godota, ze słynnej sztuki Becketta. Wałbrzyskie „Betlejem polskie” nie daje recept, pokazuje, że choćby umiejętność postawienia diagnozy jest już sukcesem. Choćby małym.   Po zakończonym spektaklu aktorzy i reżyser spotkali się z widzami aby porozmawiać o tym co zdarzyło się na scenie BTD. Przeważały opinie pozytywne, podobało się wyraziste i zróżnicowane aktorstwo, i ponury ale ważny portret Polaków żyjących tu i teraz.   Dzień pierwszy zakończył się pokazem spektaklu BTD „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” w reżyserii Pawła Palcata, pokazany na trzeciej festiwalowej małej scenie. Czwartek to dzień drugi mTeatru z kolejnym spektaklem konkursowym „Przełamując fale” wg filmu Larsa von Triera pod tym samym tytułem. Szczegóły w naszym kalendarzu .