W trosce o rodziny pszczele

Pszczoły są prawdziwym skarbem natury. Pełnią niezastąpioną funkcję w ekosystemach – to właśnie im zawdzięczamy istnienie wielu gatunków roślin. Bez nich dieta człowieka byłaby znacznie uboższa, a różnorodność biologiczna zagrożona. Obchodzony 8 sierpnia Wielki Dzień Pszczół jest świetną okazją, aby zainteresować się losem tych pracowitych owadów i wspierać je nie tylko od święta. Rośliny zapylane przez pszczoły stanowią aż ponad 78 proc. wszystkich gatunków występujących na Ziemi. Bez nich wiele codziennych produktów spożywczych, takich jak owoce i warzywa, mogłoby stać się trudno dostępnych. Niestety zapylacze napotykają liczne trudności, które zagrażają ich przetrwaniu.  Pszczoły w tarapatach Jednym z największych niebezpieczeństw, które czyhają na pszczoły, są postępujące zmiany klimatyczne. Wpływają one na środowisko naturalne i na dostępność pokarmu. Ponadto, utrata siedlisk spowodowana urbanizacją oraz powstające niestety ciągle dzikie wysypiska stwarzają śmiertelne pułapki dla zapylaczy i innych owadów.  – Nieodpowiednio zabezpieczone lub porzucone śmieci wabią pszczoły zapachem jedzenia i słodkich napojów. Niestety, zapylacze po dostaniu się do wnętrza pojemników czy puszek bardzo często nie mogą się z nich wydostać, co prowadzi do ich śmierci. Co więcej, szklane butelki pozostawione na słońcu mogą działać jak pułapki termiczne, przegrzewając owady, które do nich wpadną – wyjaśnia Lisa Scoccimarro, liderka Akademii Ekologicznej Amest Otwock.  Kolejnym problemem jest stosowanie pestycydów w rolnictwie. Nadmiar chemikaliów często prowadzi do masowych śmierci całych rojów. Dlatego istotne jest również ograniczenie stosowania tego rodzaju środków w domowych ogrodach. Co więcej, oprysków nie powinno się wykonywać podczas tzw. oblotu pszczół, który trwa mniej więcej od godziny 6 do 18. Najlepiej przeprowadzać je wieczorem, gdy słońce już zajdzie.  – Środki chemiczne stanowią jeszcze większe zagrożenie dla tych pożytecznych owadów. Zawarte w nich substancje mogą zanieczyszczać kwiaty i wodę, doprowadzając do zatrucia całych pszczelich rodzin. Nawet niewielkie ilości chemikaliów mogą mieć druzgocący wpływ na zdrowie zapylaczy, powodując u nich dezorientację, zaburzenia w nawigacji i w końcu śmierć – podkreśla Lisa Scoccimarro. Dbanie o zapylacze wymaga niewielkiego zaangażowania każdego z nas. Na przykład zasadzenie roślin miododajnych w ogródkach i na balkonach stworzy dla nich bezpieczne przystanie. Dodatkowo, w płytkim pojemniku można także przygotować poidło dla pszczół, aby zapewnić im stały dostęp do wody. Warto również wspierać lokalne pasieki i inicjatywy ekologiczne, które promują zdrowie i dobrostan tych pożytecznych owadów. Każda drobna zmiana przyczynia się do ochrony pszczół i bioróżnorodności, a tym samym wpływa na cały ekosystem.  Nie samym miodem pszczoły (i ludzie) żyją Dzięki produktom dostarczanym przez zapylacze możemy wspierać nasz organizm w naturalny sposób, Apiterapia korzysta z całego spektrum wyrobów pszczelich, takich jak miód, pyłek kwiatowy, propolis i jad pszczeli. Każdy z tych produktów ma unikalne właściwości i szerokie zastosowanie w łagodzeniu różnych dolegliwości. Miód jest nie tylko słodkim przysmakiem, ale także może wspierać zdrowie ludzi. Posiada między innymi właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne, dzięki czemu doskonale wspomaga układ odpornościowy. Pyłek kwiatowy to prawdziwa bomba witaminowa. Zawiera składniki, które wzmacniają odporność. Propolis ma silne właściwości antyseptyczne. Jest on używany w leczeniu infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Zaś jad pszczeli z kolei jest wykorzystywany w terapii schorzeń reumatycznych i neurologicznych. Zawiera enzymy, peptydy i aminokwasy, które mają działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.  Dzięki swoim różnorodnym właściwościom, miód, pyłek kwiatowy, propolis i jad pszczeli stanowią cenne wsparcie dla organizmu, zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu niektórych schorzeń. Jednak, aby w pełni korzystać z tych dobrodziejstw, kluczowe jest zapewnienie pszczołom odpowiednich warunków do życia i pracy.  

20 maja obchodzimy Światowy Dzień Pszczół. Święto zostało ustanowione przez Organizację Narodów Zjednoczonych z inicjatywy Słowenii, w której pszczelarstwo uznawane jest za jedno z najstarszych rodzajów rzemiosła. Celem obchodów jest podkreślenie znaczenia pszczół dla pozyskiwania żywności i zwrócenie uwagi na zagrożenia, z jakimi muszą mierzyć się te pożyteczne owady. Światowy Dzień Pszczół to doskonała okazja, by przypomnieć sobie o tych niezwykle ważnych stworzeniach, docenić je, a także zadbać o ich ochronę. Pszczelarze i naukowcy od kilku lat ostrzegają, że pszczoły miodne wymierają w zastraszającym tempie. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) oraz Komisja Europejska, oceniają w Czerwonej Księdze, że w Europie blisko jednemu na dziesięć gatunków pszczół grozi wyginięcie. Ponadto, populacje aż 37 proc. gatunków zmniejszają się. Owadom zagrażają zmiany klimatyczne, choroby, niszczenie ich naturalnych siedlisk, a przede wszystkim pestycydy, które są powszechnie stosowane w rolnictwie. Mniej pszczół, mniej żywności Według Komisji Europejskiej, co trzeci gatunek pszczół jest na skraju wymarcia. Dodatkowo, połowa gruntów rolnych w Unii Europejskiej stoi w obliczu niedoboru zapylaczy. To alarmujący sygnał: owady zapylające są na skraju zagłady. A jeżeli ich życie jest zagrożone, to także bezpieczeństwo żywnościowe ludzi.  – Pszczoły miodne i dziko żyjące odpowiadają za zapylanie roślin, które stanowią ponad 1/3 codziennej diety człowieka. Zniknięcie tych owadów oznaczałoby nie tylko ubytki w naszych ogrodach, ale także znaczne ograniczenie dostępności ulubionych produktów spożywczych. Owoce, warzywa, a nawet kawa – wszystko to nie powstałoby bez udziału zapylaczy – podkreśla Lisa Scoccimarro, liderka Akademii Ekologicznej Amest Otwock.  Rola pszczoły miodnej nie ogranicza się jedynie do zwiększenia plonów rolników. Wytwarzają one jednocześnie cenne produkty, takie jak miód, wosk, pierzga, propolis, mleczko i jad pszczeli. Wartość pszczół jako zapylaczy dla ekosystemu w Polsce Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa szacuje na ok. 5 mld zł.  Jak pomóc zapylaczom? Największym zagrożeniem dla owadów zapylających jest utrata siedlisk spowodowana działalnością człowieka, a w szczególności postępującą urbanizacją. W mniejszym lub większym stopniu całe społeczeństwo przyczynia się do tego problemu.  – Każdy z nas może wspierać pszczoły, tworząc przestrzenie, w których znajdą one pożywienie i schronienie. Na przykład poprzez sadzenie na balkonach czy w ogródkach roślin, które przyciągają je swoimi kolorami i zapachami. Ten z pozoru drobny gest to aktywny udział w ochronie środowiska i zachowaniu równowagi ekosystemu – zauważa Lisa Scoccimarro, liderka Akademii Ekologicznej Amest Otwock.  Święto Pszczół to także doskonały moment, aby docenić pszczele produkty i wesprzeć ich opiekunów – pszczelarzy. Warto wiedzieć, że miody lokalne często mają bogatszy i bardziej złożony aromat, niż te powszechnie spotykane w sklepach spożywczych. Na jego unikalny profil smakowy ma m.in. wpływ różnorodność roślinna danego regionu.  

8 sierpnia obchodzimy w Polsce Wielki Dzień Pszczół, zaś 20 maja obchodzony jest – ustanowiony przez ONZ – Światowy Dzień Pszczół. Dziś pszczoły wymagają naszej pomocy. Dlatego Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego kolejny raz przekazał finansowe wsparcie w wysokości 300 tys. zł Wojewódzkiemu Związkowi Pszczelarzy w Szczecinie. Długotrwałe braki dopływu pokarmu naturalnego, mogą doprowadzić do pogorszenia kondycji pszczoły bądź nawet jej śmierci głodowej. Aby przeciwdziałać konsekwencjom niedożywienia pszczół Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego kolejny raz przekazał finansowe wsparcie w wysokości 300 tys. zł Wojewódzkiemu Związkowi Pszczelarzy w Szczecinie. Środki te pozwolą na zakup karmy z dodatkami prebiotycznymi. Umowę z beneficjentem podpisał 2 sierpnia br. marszałek Olgierd Geblewicz oraz wicemarszałek Olgierd Kustosz. - Od lat wspieramy pszczelarstwo na terenie Pomorza Zachodniego. Pszczelarze to coraz większa i wielopokoleniowa rodzina. Nasz piękny region na całej swojej połaci jest wykorzystywany do produkcji miodu, dlatego traktujemy ją jako regionalną tradycję. Miody z Pomorza Zachodniego stanowią także liczną grupę na Liście Produktów Tradycyjnych - mówił marszałek Olgierd Geblewicz. Spotkanie odbyło się na dachu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie, na którym znajdują się domki z rodziną pożytecznych pszczół Murarek oraz symboliczny ul w barwach Pogoni Szczecin. - Proces karmienia nie tylko pozytywnie oddziałuje na pszczoły, ale także minimalizuje ich straty, zmniejsza ryzyko zakażenia pasożytami, przyspiesza rozwój młodych rodzin, stymuluje czerwienie i opóźnia proces starzenia się pszczół – informował wicemarszałek Olgierd Kustosz. Dobrze odżywione pszczoły są odporne na większość patogenów, długowieczne, a rodziny pszczele są mniej podatne na rabunek. Dzięki dodatkowi prebiotycznemu, substancji niepodlegającej trawieniu, pobudzającej florę bakteryjną w jelicie do  produkcji cennych i wartościowych dla organizmu bakterii, utrzymany jest zdrowy układ odpornościowy pszczół. - Nadmienić należy, że Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego jako jeden z pierwszych w kraju dostrzegł potrzebę ochrony pszczoły miodnej - mówił wiceprezes zarządu Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy w Szczecinie dr inż. Jerzy Samborski. To nie pierwsze działanie Samorządu Województwa prowadzone z myślą o rodzinach pszczelich i pszczelarstwie na Pomorzu Zachodnim. Dzięki wsparciu przekazanemu w ciągu dwóch ostatnich lat udało się zakupić ponad 130 ton karmy, która trafiła w 2021 r. do 1262 pszczelarzy z Pomorza Zachodniego, a w roku 2022 do 1414 . W latach 2019-2020 na wymianę węzy pszczelej przeznaczono 600 tys. zł. Z tego wsparcia skorzystało w pierwszym roku 1209 pszczelarzy, a w drugim 1414, łącznie zakupiono ok. 11 ton węzy.

Miód drahimski, miody przelewickie czy wałeckie to tylko niektóre z zachodniopomorskich słodkości wpisane na ministerialną Listę Produktów Tradycyjnych. Powstają dzięki pracowitości pszczół. W najbliższą sobotę, 8 sierpnia 2015 r. obchodzony jest „Dzień pszczół”. To idealna okazja, by wybrać się do Płońska pod Przelewicami – dzień otwarty organizuje „Ścieżka tradycji pszczelarskich – pszczelarstwo dawniej i dziś”. Ścieżka dydaktyczna „Pszczelarstwo dawniej i dziś” ma charakter skansenu i chroni od zapomnienia lokalne rzemiosło, jakim jest pszczelarstwo. To godna polecenia forma spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży. Ścieżka rozpowszechnia wiedzę o pszczołach, ze szczególnym uwzględnieniem ich roli w przyrodzie oraz koniecznością ochrony ich naturalnego środowiska bytowania, a także podnosi świadomość ekologiczną mieszkańców regionu. Inwestycja została zrealizowana przez Olgierda Kustosza, który w najbliższą sobotę, 8 sierpnia 2015 r., będzie oprowadzał zainteresowane grupy po „Ścieżce tradycji pszczelarskiej”. Zainteresowani będą mogli zobaczyć m.in. różne gatunki pszczół (kontakt pod numerem telefonu 663 084 417). Inwestycja kosztowała blisko 140 tys. zł, a dofinansowanie z PO Ryby wyniosło 115 tys. zł. W ramach realizacji projektu powstała mała infrastruktura turystyczna, zamontowano tablice informacyjne i zakupiono eksponaty.  O tym że Zachodniopomorskiem miodem słynące jest, można się było przekonać podczas ubiegłorocznych targów „Smaki Regionów” w Poznaniu. Wystrój stoiska nawiązywał do plastrów miodu, a pszczelarze stanowili liczną grupę wystawców. Warto przypomnieć, że Miód drahimski jest jedynym produktem z Zachodniopomorskiego wpisanym na unijną listę produktów oznaczonych znakiem „Chronione Oznaczenie Geograficzne”. Wśród produktów tradycyjnych województwa zachodniopomorskiego znajdziemy m.in. miody przelewickie, wałeckie, akacjowy miód cedyński, miody z Lasu Świętej Marii (okolice Bierzwnika), miody Puszczy Barlineckiej i miody Pojezierza Choszczeńskiego. Gospodarstwa pasieczne należą do Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Pomorza Zachodniego. Ponadto współpracujący z Urzędem Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego, Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach, podczas szkoleń poświęconych stosowaniu środków ochrony roślin w produkcji rolnej, informuje rolników o szkodliwym działaniu środków chemicznych na pszczoły.