Obniżenie nastroju czy już depresja – jak je rozróżnić?

W niedzielę, 23 lutego, będziemy obchodzili Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Depresja to nie chwilowy smutek – to choroba, która może prowadzić do tragedii, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona. W Polsce problem ten narasta, a stan finansowania zdrowia psychicznego jest alarmujący! Ekspertki dr Joanna Gutral i Marta Niedźwiecka opowiadają o koniecznych zmianach w raporcie “Ważne słowa na P.” Fundacji Pomagam.pl we współpracy z SWPS Innowacje. Coraz więcej Polaków zmaga się z kryzysem psychicznym, ale system nie nadąża. Z danych raportu Fundacji Pomagam.pl wynika, że ponad 8 milionów Polaków – czyli co czwarta osoba – przynajmniej raz w życiu doświadczyła objawów zaburzeń psychicznych. Problemy takie jak depresja i lęki dotykają nas częściej niż kiedykolwiek, ale dostęp do specjalistycznej pomocy wciąż jest ogromnym wyzwaniem - szczególnie na NFZ. Czy istnieje jakiekolwiek rozwiązanie? -Chciałabym, aby w Polsce było więcej dyskusji na tematy, które dotyczą ostatecznie nas wszystkich. Aby te dyskusje były bardziej merytoryczne i stwarzały większe szanse na znalezienie rozwiązań […] W tym sensie kwestia zdrowia psychicznego jest centralna. Nie jest to temat, który można całkowicie od siebie odsunąć, i powiedzieć: „to nie moja sprawa”. Myślę, że jest to absolutnie nasza sprawa. - podkreśla Dobrosława Gogłoza, prezeska Fundacji Pomagam.pl oraz dyrektor zarządzająca serwisu Pomagam.pl. Niska świadomość i edukacja psychologiczna   Choć coraz częściej mówi się o zdrowiu psychicznym, nadal trudno oddzielić fakty od mitów. Wielu osobom wydaje się, że wiedzą więcej – terminologia psychologiczna stała się częścią codziennego języka, a w mediach społecznościowych aż roi się od diagnoz na wyciągnięcie ręki. Ale czy rzeczywiście rozumiemy, czym jest depresja? -Moim zdaniem ludzie wiedzą więcej niż kiedyś, ale nadal niewiele. Z jednej strony, spowszedniały już takie terminy jak depresja czy zaburzenia lękowe, ale z drugiej strony upowszechniają się takie popetykiety, pod którymi nie do końca wiadomo, co się kryje, np. toksyk czy narcyz. O ile w dużych miastach upowszechniło się już korzystanie z usług psychoterapeuty, o tyle w mniejszych miejscowościach nie dość, że dostępność tych usług jest mniejsza, to korzystanie z nich wciąż jest objęte tabu  stygmatyzowane. - dzieli się w raporcie swoimi obserwacjami dr Joanna Gutral, psycholożka, psychoterapeutka i psychoedukatorka. Problemem jest nie tylko ograniczona wiedza na temat zdrowia psychicznego, ale również wszechobecne uproszczenia i trendy w mediach społecznościowych, które często prowadzą do nadmiernej samodiagnozy lub ignorowania rzeczywistych problemów. Depresja to nie chwilowy smutek ani „gorszy dzień”, ale poważna choroba, która wymaga profesjonalnej pomocy. -Ludzie są już świadomi, że mają psychikę. Ale wiedza, czym ona jest, jak działa, jak szukać specjalistów, co jest prawdą, a co fałszem na jej temat – to są sprawy, z którymi dalej jest kłopot. Dominuje szukanie prostych odpowiedzi na złożone problemy osobiste za pośrednictwem social mediów. Na przykład: mam problem w związku, więc sprawdzę, co mówi na ten temat Instagram. Na pewno zwiększa się potrzeba pomocy, natomiast korzystanie z niej jest doświadczeniem bardzo klasowym, zależnym od stanu finansów i świadomości, że są dostępne zróżnicowane formy tej pomocy. - podkreśla Marta Niedźwiecka, psycholożka, propagatorka nauki. Pełne wywiady z dr Joanną Gutral, Martą Niedźwiecką i innymi czołowymi ekspertami znajdziesz w pełnej wersji raportu “Ważne słowa na P.” , która jest dostępna na stronie: https://pomagam.pl/zdrowie-psychiczne  Depresja – cicha epidemia XXI wieku Z danych serwisu crowdfundingowego Pomagam.pl wynika, że na przestrzeni lat 2016-2023 udział zbiórek pieniędzy w tym serwisie związanych z hasłami takimi jak: „szpital psychiatryczny”, „psychiatra” czy „leczenie psychiatryczne” wzrósł prawie o 500%. W 2016 roku hasła powiązane z psychiatrią pojawiały się w 1 na 400 zbiórek. W 2023 roku proporcja ta wyniosła już 1:85. „Mamo, czy to jest miejsce dla bardzo smutnych dzieci?" - to pytanie zadał 14-letni Hubert, kiedy mama zapytała go o próbę leczenia na oddziale psychiatrycznym. Takich dzieci i dorosłych jak Hubert są tysiące - pomimo rosnącej świadomości, wciąż wiele osób nie potrafi rozpoznać pierwszych objawów lub nie wie, gdzie szukać pomocy. W Dniu Walki z Depresją chcemy przypomnieć: zdrowie psychiczne jest tak samo ważne, jak fizyczne. Depresję można i trzeba leczyć, a szybka reakcja może uratować życie. Jak więc rozpoznać depresję?  Jeśli obserwujesz u siebie chociaż część tych symptomów, udaj się po pomoc do specjalisty: ●      Obniżony nastrój – uczucie smutku, pustki, beznadziei utrzymujące się przez większość dnia, niezależnie od okoliczności. ●      Brak energii i przewlekłe zmęczenie – nawet najprostsze czynności, jak wstanie z łóżka czy umycie zębów, mogą wydawać się ogromnym wysiłkiem. ●      Utrata zainteresowań – rzeczy, które kiedyś sprawiały radość (hobby, spotkania z bliskimi, aktywność fizyczna), przestają cieszyć. ●      Problemy ze snem – trudności z zasypianiem, częste budzenie się w nocy lub wręcz przeciwnie – nadmierna senność i trudności ze wstawaniem. ●      Zmiany apetytu i masy ciała – znaczny spadek lub wzrost apetytu, a co za tym idzie – gwałtowne zmiany wagi. ●      Poczucie bezwartościowości i winy – nieuzasadnione obwinianie się, krytyczne myślenie o sobie, brak wiary we własne możliwości. ●      Problemy z koncentracją i podejmowaniem decyzji – trudności z zapamiętywaniem, skupieniem uwagi, wykonywaniem codziennych obowiązków. ●      Myśli o śmierci lub samobójstwie – to najbardziej alarmujący sygnał, który wymaga natychmiastowej pomocy specjalistycznej. 👉 Załóż zbiórkę na walkę z depresją: https://pomagam.pl/nowa-zbiorka Ważne słowa na P. Raport „Ważne słowa na P.” został stworzony, aby zwrócić uwagę na głębokie wyzwania, przed którymi stoi system ochrony zdrowia psychicznego w Polsce. Powodem jego powstania jest alarmująca sytuacja w tym obszarze – niedostateczne finansowanie, brak specjalistów, długie kolejki do pomocy i wciąż obecna stygmatyzacja osób w kryzysie psychicznym. Jak pokazują dane, aż 8,3 mln Polaków zmaga się z poważnymi problemami zdrowia psychicznego w ciągu swojego życia, ale system nie jest w stanie zapewnić im odpowiedniego wsparcia. W Polsce na jednego psychiatrę przypada dwa razy więcej pacjentów niż w wielu krajach Unii Europejskiej, a średni czas oczekiwania na wizytę u psychologa wynosi aż 128 dni. Raport powstał, by nagłośnić te problemy i rozpocząć dyskusję na temat koniecznych zmian.  

Depresja staje się coraz większym problemem w polskich biurowcach. Jak wynika z danych zebranych przez Bankier.pl, w 2020 roku wydano 1,5 mln zwolnień lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Pracodawcy zabierają się do walki z problemem przez szkolenia i sesje coachingowe, a pracownicy, jak mówią w rozmowie z Redakcją, oczekują po prostu ludzkiego podejścia. Według danych udostępnionych Bankier.pl z powodu epizodu depresyjnego wydano w ubiegłym roku 252 915 zaświadczeń, z powodu zaburzeń depresyjnych nawracających – 132 918. Średnia liczba dni przypadających na jedno zwolnienie lekarskie to 20 dni. Dla porównania, choroby górnego układu oddechowego to zwolnienie trwające około 5 dni. Co więcej, według statystyk Komendy Głównej Policji głównym źródłem utrzymania osób, które popełniły samobójstwo jest… praca. –  Chciałam spotkać się z moją przełożoną i porozmawiać, że nie na takie warunki zgadzałam się, podpisując umowę, że się nie wyrabiam. Szefowa nie miała dla mnie czasu przez dwa tygodnie. W czasie spotkania, po wysłuchaniu mnie, powiedziała: Słuchaj Monika, mam taki super pomysł, że zatrudnimy takiego behawiorystę, który będzie cię „shadowował w pracy” i po tygodniu usiądziemy do tego i on powie wtedy, gdzie widzi błędy w twojej pracy i jak poprawić twoje zarządzanie czasem. Ten świat korporacji jest tak bardzo odklejony od rzeczywistości – opowiada Monika, 34-letnia pracownica agencji reklamowej z Warszawy. Pracodawcy dostrzegają problem i zgłaszają się do swoich operatorów prywatnej opieki medycznej. W informacjach przekazanych Bankier.pl czytamy, że PZU Zdrowie odnotowało ok. 20 proc. wzrost względem 2019 roku zapotrzebowania na opiekę psychologiczną. Z kolei w TU zdrowie zrealizowano w 2019 roku 1579 konsultacji psychiatrycznych, a w 2020 roku – już 1908. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy wydała biuletyn na temat promowania zdrowia psychicznego w miejscu pracy. W zaleceniach czytamy, że warto organizować grupy zdrowia, ustalić politykę firmy w zakresie zdrowia psychicznego, zapewnić kadrze kierowniczej szkolenia dotyczące rozpoznawania symptomów stresu, a także – bezpłatne doradztwo w zakresie problemów życia prywatnego i zawodowego w godzinach pracy. Wskaźnik samobójstw dla Polski wynosi 16,2 na 100 tys. mieszkańców, dla świata – 10,5 na 100 tys. mieszkańców. Depresja, która może prowadzić do odebrania sobie życia, nie może pozostawać wśród pracodawców tematem, o którym lepiej na głos nie mówić.

Według raportów WHO, na depresję cierpi około 350 milionów ludzi, co czyni ją drugą najczęściej występującą chorobą na świecie a do 2030 roku przesunie się na miejsce pierwsze. Za sprawą pandemii ten czarny scenariusz może nastąpić szybciej. W Polsce szacuje się, że zmaga się z nią około 1,5 miliona osób. Jak pokazały badania na temat nastrojów Polaków w czasie epidemii, pandemia jeszcze bardziej pogłębiła negatywne nastroje Polaków. Emocje, które towarzyszą ludziom w związku z COVID-19 to głównie niepokój, lęk (36 proc.) lub nawet strach czy przerażenie (31 proc.). Prawie połowa Polaków przynajmniej raz w tygodniu odczuwała w tym czasie obciążenie psychiczne (46 proc.)! Depresja a świadomość społeczna Depresja dotyka ludzi w różnym wieku niezależnie od płci, wykształcenia czy statusu społecznego. Wciąż zbyt często jej objawy są bagatelizowane, traktowane jako „gorszy dzień”, „chwilowa fanaberia”, „permanentne lenistwo” czy wynik „burzy hormonów”. A co więcej 70 proc. społeczeństwa uważa, że choroba związana z psychiką jest chorobą przynoszącą wstyd chorującemu, jak i osobom mu najbliższym.[i] Świadomość społeczna w zakresie postrzegania depresji jest bardzo niska, co może prowadzić do wykluczenia społecznego osób nią dotkniętych. Tematy związane ze zdrowiem psychicznym wciąż są tematami wstydliwymi, tabu. #NASZAwtymGŁOWA, by stwarzać przestrzeń do otwartych rozmów, dlatego z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Depresją w ramach kampanii zorganizowana została rozmowa na żywo z psycholożką na temat depresji. Każdy może wziąć aktywny udział w tym wydarzeniu, gdyż zaplanowany został czas na odpowiedzi na pytania internautów.   Liczby związane ze wzrostem zachorowań na depresję są zatrważające. Chorych przybywa, problem narasta, a wciąż mamy wiele utrudnień w zakresie leczenia. Niestety depresja wciąż bardzo często jest chowana w kieszeń, maskowana. Chcemy przełamywać te bariery i stwarzać przestrzeń do rozmów trudnych. Dlatego z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Depresją organizujemy streaming na żywo na naszym profilu facebookowym Nasza w tym głowa z udziałem wybitnej ekspertki Katarzyny Grott z Warszawskiego Ośrodka Psychoterapii i Psychiatrii, na którą wszystkich serdecznie zapraszam! Mając też świadomość, że edukacja jest niezbędna i bardzo Polakom potrzebna, wystartowaliśmy z portalem www.naszawtymgłowa.pl, na którym można znaleźć ważne informacje na temat zdrowia psychicznego i jego zaburzeń oraz wywiady z ekspertami, artykuły, czy podcasty. Chcemy uwrażliwić społeczeństwo na pierwsze objawy depresji. Chcemy przekazywać wskazówki, jak można przeciwdziałać depresji, ale też jak wspierać osoby chore. A depresję można przezwyciężyć tylko trzeba wiedzieć, do jakiego specjalisty się udać i kiedy należy podjąć ten pierwszy krok. Dlatego też obchodząc Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją pragniemy odczarowywać temat tabu, jakim jest właśnie zdrowie psychiczne Dorota Bieniek Kaska, Inicjatorka Kampanii i Prezes Instytutu LB Medical. Początek depresji. Jak wyczuć ten moment? Myślę, że to pytanie pojawia się w głowach wielu Polaków. Przecież nie każdy smutek jest od razu objawem depresji. A więc kiedy tak naprawdę kończą się emocje, a zaczyna się depresja? Jeśli zauważamy u siebie od dłuższego czasu obniżony nastrój, niemal codziennie czujemy się wyczerpani, nie mamy chęci do życia, zauważamy brak apetytu, problemy ze snem, trudności z myśleniem i koncentracją, a każda podjęta aktywność fizyczna, nawet taka jak chociażby podniesienie się z łóżka, staje się wyzwaniem – powinniśmy pomyśleć o konsultacji z psychologiem bądź psychoterapeutą. Możliwe, że będą to pierwsze symptomy depresji, jednak by móc to stwierdzić niezbędna jest wizyta u specjalisty. Dlatego zawsze apeluję i podkreślam, że brak naszej odpowiedzialności za własne zdrowie może zrujnować nasze życie, które mamy jedno. Dlatego zdecydowanie warto udać się na konsultację, zdiagnozować problem i jeśli będzie to konieczne – podjąć leczenie. Zdrowie zaczyna się w naszych głowach, dlatego powinniśmy robić wszystko, by uniknąć przykrych konsekwencji, jakie niesie za sobą depresja. Przecież każdy z nas zasługuje na szczęście mówi Sulimir Szumielewicz, psycholog, psychotraumatolog, terapeuta EMDR, suicydolog kliniczny Jak wspierać w depresji, a czego nie robić? Wsparcie ze strony osób najbliższych jest ważne i bardzo potrzebne. Często pomagamy, jak umiemy, a to nie zawsze jednak spotyka się z pozytywnym odbiorem przez osobę chorą. Zatem czego powinniśmy unikać, a jak wspierać, by pomóc w pokonaniu depresji? O te kilka cennych wskazówek zapytaliśmy naszą ekspertkę Katarzynę Grott, psychologa z Warszawskiego Ośrodka Psychoterapii i Psychiatrii. Po pierwsze musimy mieć świadomość, że osoby borykające się z depresją są bardzo wrażliwe. Ciągłe poczucie winy, przejmowanie odpowiedzialności za większość doświadczonych, przykrych sytuacji, czy przygnębienie to przecież bardzo częste objawy depresji. Unikajmy zatem stwierdzeń typu „nie marudź, inni mają gorzej” albo „głowa do góry. Nie możesz tak ciągle użalać się nad sobą!”. Powiedzmy sobie szczerze - takie pseudo rady w niczym nie pomogą, a wręcz przeciwnie - tylko zaszkodzą mówi ekspertka. Charakterystyczne dla depresji jest m.in. obniżone samopoczucie, czyli właśnie przeżywanie tych negatywnych emocji. Musimy wiedzieć, że osoba w epizodzie depresji nie znajduje motywacji do działania, trudno jest jej snuć plany na przyszłość czy marzyć. Komunikaty w postaci „weź się w garść”, „przestań się mazać, tylu ludzi na świecie umiera z głodu” trudno odbierać jako wsparcie. W rezultacie osoba z depresją nie czuje się rozumiana, a na dodatek samotna. Zatem pytanie brzmi jak wspierać? Przede wszystkim być. To ważne, by towarzyszyć takiej osobie na co dzień, ale też nie w sposób nachalny. Możemy wyjść razem na spacer, zjeść wspólnie posiłek, czy po prostu porozmawiać na temat wspólnych zainteresowań. To ważne, by osoba chora wiedziała, że jest ważna i otrzymała wsparcie, chociażby poprzez słowa: będę przy Tobie, przetrwamy ten trudny czas razem”. Czasami mniej oznacza więcej, dlatego wspierajmy i kierujmy swoje słowa do osoby chorej rozsądnie puentuje. Rozmawiajmy o depresji, nie tylko od święta Z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Depresją, w ramach kampanii #NASZAwtymGŁOWA 23 lutego 2021 r. o godz. 18:00 na profilu facebookowym - Nasza w tym głowa odbędzie się transmisja na żywo na temat depresji z udziałem psycholożki Katarzyny Grott z Warszawskiego Ośrodka Psychoterapii i Psychiatrii. W trakcie wydarzenia będą poruszone najważniejsze treści dotyczące tego, kiedy należy zgłosić się do specjalisty, jak wygląda leczenie, jak dawać wsparcie, albo czy warto skorzystać z lamp antydepresyjnych. To tylko  część wątków, które pojawią się w trakcie spotkania. #NASZAwtymGŁOWA, by stwarzać okazje do otwartych rozmów na temat depresji, dlatego serdecznie zachęcamy i zapraszamy do aktywnego udziału. Link do wydarzenia: https://tiny.pl/rld5b [1] Badanie „Barometr nastrojów Polaków w czasie epidemii” przeprowadzone na zlecenie Instytutu LB Medical. Badanie zostało zrealizowane w dniach 1-3.12.2020 przez agencję SW Research metodą wywiadów on-line (CAWI) na panelu internetowym SW Panel.[1] Raport ADP „Workforce View in Europe 2019”