Dziś na Rynku XIII Spotkanie Kultur

Organizatorem imprezy jest Zarząd Koła i Oddziału Związku Ukraińców w Polsce przy współpracy z Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Mniejszości Niemieckiej "Pomerania" w Koszalinie, Centrum Kultury 105 w Koszalinie oraz Muzeum Okręgowe w Koszalinie.  

Z roku na rok pomysł spotkań cieszy się coraz większym zainteresowaniem mieszkańców Koszalina i regionu, toteż postanowiliśmy, odpowiadając na zapotrzebowanie widzów,  rozwinąć formułę spotkań i zorganizować koncert połączony z prezentacją rękodzieła na placu przed koszalińskim ratuszem, aby umożliwić wszystkim chętnym Koszalinianom, zaproszonym gościom oraz turystom - swobodny i bezpłatny udział w wielokulturowej imprezie.

XIII Spotkanie Kultur jest prezentacją dorobku artystycznego i muzycznego mniejszości narodowych i etnicznych zamieszkujących Pomorze Środkowe reprezentujących kulturę ukraińską, niemiecką, romską, łemkowską, a także kulturę żydowską i polską. Pojawią się również stoiska i stragany m.in. z ukraińskimi ludowymi ubiorami tzw. wyszywankami, czyli ręcznie wyszywanymi, zdobionymi kolorowymi  nićmi  koszule, stoiska z muzyką mniejszości narodowych oraz stoiska z wyrobami artystycznymi.  Liczymy,  iż w tym roku naszą imprezę odwiedzi ok. 2000 uczestników. Głównym celem imprezy jest przybliżenie społeczeństwu kultury i tradycji mniejszości narodowych zamieszkujących region koszaliński oraz kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego, otwartego na odmienności narodowe i kulturowe.

XIII Spotkanie Kultur to artystyczne występy zespołów reprezentujących kulturę ukraińską, niemiecką,  romską oraz żydowską w miłej atmosferze,  towarzyszą im stoiska ze sprzedażą płyt muzycznych, strojów ludowych, książek, literatury etc.

W tym roku rozszerzamy formułę Spotkań o elementy kulinarne. Specjalnie zaproszona grupa kozaków z Bractwa Kozackiego SPAS z Kijowa przygotuje dla wszystkich uczestników Spotkań kozacki kulisz. W tradycyjny sposób sprzed wieków ugotują w kotłach potrawę dla ponad 1000 Gości. Przygotowanie produktów odbędzie się wspólnie z widzami, a tym samym gotowanie. W międzyczasie Bractwo zaprezentuje pokaz władania szablami, batogami. Uczestnicy imprezy, przybyli na koncert będą mieli możliwość skosztować kozackiej potrawy którą w czasach świetności Kozaczyzny przygotowywali Kozacy, przygotowanej przez profesjonalnych kucharzy ubranych w tradycyjny ukraiński, kozacki ubiór.

Ukraińscy kozacy często gotowali kulisz, który miał dać im siłę do walki. W ogromnym kotle nad paleniskiem znajdowała się zawsze syta kasza z mięsem i warzywami. Kulisz to bodajże najpopularniejsza potrawa ukraińska, o długiej i chlubnej historii. Prawdziwy kulisz to kozacki kulisz, bo oni właśnie go pichcili na dłuższych postojach. W wielkim skrócie to ugotowane warzywa, mięso i proso. Ale napisać tyle o kuliszu, znaczy to samo co napisać o jakimś daniu, że jest kawałkiem mięsa z dodatkiem ziemniaków lub ryżu i jakiejś surówki. Kulisz to przede wszystkim ludzie, wspólnota i droga. W dawnych czasach kozacy decydowali się na gotowanie kuliszu tylko wtedy, gdy mieli przynajmniej kilka godzin odpoczynku w czasie wypraw. Gotowanie było swoistym świętem, celebracją kotła (ten do kuliszu nazywa się kazan). Niespieszne gotowanie, krojenie składników, bulgotanie wywaru, skwierczenie podsmażanego mięsa – to miało swój sens, tworzyło wspólnotę stołu. Można powiedzieć, że kozacy odpoczywali przy gotowaniu, relaksowali się. To była ich chwila w drodze, w podróży, w wyprawie. Kulisz nigdy nie był przygotowywany w domu, w stacjonarnej fortecy. Kazan musiał wędrować z kozakami, a kozacy z kazanem. Był upragnioną chwilą w wędrówce.

Nie tylko kozacy gotowali, bo gotować może każdy, byle nie był... kobietą. Kulisz, ten kozacki, mogą robić tylko mężczyźni, to oni mają prawo dane z Niebios do mieszania w kotle...

Kaszubskie rękodzieła

Prezentacji kaszubskich wytworów rękodzielniczych dokona ekipa z Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Pruszczu Gdańskim. W pierwszej kolejności hafciarki opowiedzą i zademonstrują swoje dzieła w dwóch kategoriach. Siedmiokolorowy haft z tzw. szkoły wdzydzkiej; jego elementy namalowane na oparciach krzeseł paradnych możemy zobaczyć w chacie jamneńskiej (Muzeum w Koszalinie). Specjalnością hafciarek spod Gdańska jest haft paradny, wykonywany srebrnymi i złotymi nićmi; będą to głównie elementy stroju kaszubskiego – czepce i serdaki –  lifki. Ta odmiana haftu sięga średniowiecza, realizowana była w szkołach przyklasztornych w Żarnowcu i Żukowie, pierwotnie w ten sposób wykonywano szaty liturgiczne.

Hafciarkom towarzyszyć będzie Jerzy Sikora, wytwórca burczybasów (kaszubski instrument ludowy).

Kaszubska Kapela Rodzinna „BAS" z Sierakowic

Tradycje muzykowania w tej rodzinie są obecne od wielu pokoleń. Trzon kapeli stanowią Teresa i Henryk Klasowie; Pani Teresa (wokal) podczas koncertu zademonstruje m.in. grę na diabelskich skrzypcach (perkusyjny instrument ludowy). Pan Henryk (wokal, skrzypce, akordeon) jest aranżerem muzyki do utworów z repertuaru kapeli; jest też kompozytorem, m.in. skomponował muzykę do pieśni o Matce Boskiej ze Świętej Góry Polanowskiej. Laury na różnych festiwalach zespół zdobywa od 1993 roku, reprezentował Polskę m.in. na targach Seatrade Europe 2015 w Hamburgu oraz na bankiecie dla ambasadorów państw biorących udział w Mistrzostwach Europy EURO 2012.

Kapela podczas koncertu zaprezentuje mini kanon muzyki kaszubskiej, w tym utwory: Tobaczka (o zażywaniu tabaki), Kaszubskie Nuty i Marsz Kaszubski (sł. H. Derdowski, muz. F. Nowowiejski)

Kapela do Koszalina przyjeżdża z ostatnią płytką wydaną w tym roku przez Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie (patrz załącznik), będzie można nabyć wraz z autografem na stoisku kaszubskim. Ponadto będzie można zakupić tabakę oraz przedmioty zdobione kaszubskimi ornamentami, będą też dostępne materiały promocyjne o Kaszubach.

Kaszëbsczé kuch

Tradycyjnie podczas spotkań towarzyskich mężczyźni puszczają w krąg tabakierę, natomiast panie podają do stołu tradycyjny wypiek cukierniczy. Początkowo była to odmiana ciasta drożdżowego, z czasem doszły tu również inne jego odmiany. Podczas Festiwalu Kultur będzie można spróbować wypieków przygotowanych domowym sposobem przez panie z koszalińskiego Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.

Wstęp na imprezę jest bezpłatny.

W tym roku wyjątkowo wystąpi siedem zespołów prezentujących zróżnicowane nurty muzyczne i kulturowe:

1.      Zespół NADIJA z Przemkowa – gwiazda tegorocznych Spotkań Kultur.

Zespół Nadija powstał w 2008 r. Liderem grupy jest Andrzej Kajfasz mieszkaniec Szprotawy w województwie lubuskim. Siedziba zespołu znajduje się również w tej miejscowości. Obecnie w skład grupy muzycznej wchodzą: Andrzej Kajfasz (wokal główny), Paweł Basałyga (skrzypce, wokal), Jarosław Klinkiewicz (akordeon, wokal), Radek Koźba (gitara elektryczna), Fabian Krawczyk (gitara basowa), Maciej Hass (perkusja).

Muzyka, którą gramy, to mieszanka styli muzycznych takich jak rock - folk– funk – ska oraz reggae. Nasze utwory łączą tradycję wielu kultur słowiańskich i mniejszości etnicznych, które każdy z nas reprezentuje. Teksty piosenek pisane są w języku łemkowskim, ukraińskim oraz polskim. Potrzeba tworzenia muzyki z domieszką folku wypływa z naszych korzeni oraz przywiązania do tradycji. Mieszanka naszych gustów muzycznych tworzy jedną energetyczną całość.

Zespół koncertował na terenie całej Polski oraz poza granicami kraju na wielu festiwalach, dniach miast i innych imprezach występując jako główny zespół wieczoru lub suport Gwiazd.

Nadija w 2013 roku zwyciężyła w plebiscycie organizowanym przez gazetę Lubuską na Najlepszy Lubuski Zespół (nie tylko) Rockowy. Piosenka pt. Jak Sobi Zaśpiwam z drugiej płyty „KulturaL" zdobyła szczyty list radia Plus brylując przez kilka tygodni na pierwszym miejscu top listy. Także inne stacje radiowe takie jak: Radio Zet, Radio Szczecin, Radio Zachód, Radio Zielona Góra, Radio Wawa informowały o naszych koncertach, oraz puszczały nasze utwory. Zespół gościł także w śniadaniowych programach TVP pokazując swoją bogatą twórczość

Z początkiem 2014 roku Grupa Nadija zakwalifikowała się do telewizyjnego programu TVN X-FACTOR, gdzie otrzymała od jurorów w składzie Tatiana Okupnik, Ewa Farna, Kuba Wojewódzki i Czesław Mozil 4 razy TAK. Zespół ma na swoim koncie 3 płyty oraz 1  płytę z kolędami.

W zespole grali założyciele i liderzy zespoły LEMON: Igor Herbut, Adam Horoszczak i Andrzej Olejnik.

2.     Zespół Romani Cierheń z Gorzowa Wielkopolskiego reprezentujący mniejszość romską.

Zespół Romani Cierheń czyli Cygańska Gwiazda oferuje wszystko to co się mieści w słowach Cygańska Pasja. Romani Cierheń to 8 osobowy zespół taneczno – wokalny. Zespół wystąpi z Katjushą Kozubek (Niemcy) – wokalistka z trzydziestoletnim stażem scenicznym, występująca na scenach europejskich z własnym programem jako solistka, tancerka i aktorka, lub gościnnie jako solistka. Repertuar muzyczny Katjushy obejmuje zarówno muzyczne kompozycje rosyjskiego i żydowskiego Teatru Muzycznego, jak również szansonetkę, klimatyczne pieśni cygańskie i taniec. Wydała wiele płyt muzycznych, uczestniczyła w Teatrze Radia i Telewizji zarówno w kraju jak i zagranica. Po sukcesie zespołu artystki na Festiwalu ROMANE DYVESA w 2004, nastąpiły solowe występy z Cygańskim Teatrem Muzycznym TERNO. Wszyscy artyści są ściśle zaangażowani w propagowanie kultury cygańskiej celem zachowania romskiej sztuki i tradycji, działają jako mediatorzy kulturowi zarówno w Polsce jak i poza granicami kraju.

Robert Doliński – wieloletni tancerz, choreograf oraz solista zespołu Romani Cierheń, dyrektor festiwalu Muzyka Łagodzi Obyczaje, inicjator spotkań z kulturą Romską oraz pomysłodawca i organizator Ogólnopolskiego Festiwalu Romsko-Polskich Dziecięcych Zespołów Taneczno-Wokalnych "Muzyka łagodzi obyczaje". Pochodzi z rodziny romskich muzyków. W 2003 roku w Malmö (Szwecja) założył zespół muzyczno-taneczny Romano Drom (Cygańska Droga), z którym koncertował i brał udział w wielu festiwalach muzycznych. Ukończył kurs "Dziecko w szkole" i uzyskał jedyny w Gorzowie Wlkp. tytuł asystenta edukacji romskiej. Utworzył i prowadzi świetlicę środowiskową dla dzieci romsko polskich Ćhavorytko.

3.     Zespół „Oder Blass Band" z Żywocic na Opolszczyźnie reprezentujący mniejszość niemiecką.

Kierownikiem muzycznym i instruktorem jest Pan Andrzej Namysło . Zespół powstał w 2011 roku na przełomie maja/czerwca. Początkowo grupę reprezentowało 6 muzyków. Z biegiem czasu skład się ustabilizował i widać było zapotrzebowanie na taki rodzaj muzyki. Orkiestrę można spotkać na różnego rodzaju imprezach organizowanych na terenie Dolnego Śląska między innymi na dożynkach, na festynach, na koncertach parafialnych. Muzycy spotykają się na próbach raz w tygodniu w Domu Spotkań DFK Żywocice. Obecny skład Oder – Blass – Band:

Salomon Michał – bas

Sobek Jan – akordeon

Kasperek Michal – tenor

Pyka Karol – tenor

Jilg Rafał – tenor – puzon

Gabor Rafał – puzon

Malkusz Damian – puzon

Magosz Piotr – perkusja

Miczka Krystian – cornet

Namysło Paweł – cornet

Kunert Łukasz – cornet

Namysło Andrzej – klarnet – saksofon

4.     Zespół MIMOCHODEM z Warszawy prezentujący tradycje żydowskie.

Tak opisują siebie: Lubimy poezję i lubimy śpiewać. Czy to oznacza, że nasza muzyka to poezja śpiewana? Pewnie tak należałoby ją nazwać. Założyliśmy zespół żeby uczcić 140 rocznicę urodzin Bolesława Leśmiana, a więc było to dokładnie przed półtora rokiem, w styczniu 2017. Zaczęliśmy układać swoje piosenki inspirując się twórczością autora „Łąki". Korzystaliśmy przy tym z naszych wcześniejszych doświadczeń, a więc przede wszystkim muzyki etnicznej z różnych zakątków Europy, przede wszystkim Bałkanów, Ukrainy i Polski, a także Bliskiego Wschodu, w tym tradycji żydowskiej. Tak powstał repertuar koncertowy, który postanowiliśmy nagrać na naszą debiutancką płytę „Leśmian Leśmian".

Na płycie „Leśmian Leśmian" wydanej w lipcu 2018 znajduje się 17 różnorodnych stylistycznie utworów, które łączy nazwisko autora. 17 wierszy Bolesława Leśmiana ułożyliśmy w taki sposób, żeby opowiadały spójną historię. Otwiera się o świcie, gdy nieśmiałe promienie słońca przywołują do życia przestrzeń pewnego podwórka. Zamyka się, gdy dzień ma się ku końcowi i tylko odległe grzbiety gór i obłoki jeszcze naznaczone są światłem mijającego dnia. Na tej osi czasu rozpięte są pozostałe pieśni. Znajdziecie w nich miłość, udrękę, obrazy przyrody i obecność w niej człowieka.

W ciągu ostatniego roku zagraliśmy około 20 koncertów w różnych miastach Polski w tym tak związanych z twórczością Bolesława Leśmiana, jak Warszawa (Festiwal Leśmianowska Łąka), Zamość (Festiwal Poetycka Ulica), Łódź i Hrubieszów.

5.     Męska Grupa Śpiewacza Karpaty ze Świeszyna.

Zespół powstał w 2015 roku w Świeszynie. Kierownikiem artystycznym jest Paweł Czopik. Oprawa muzyczna: Agnieszka Wenciul. Skład zespołu: Paweł Czopik, Marek Gębal, Piotr Szybisty, Jan Zalewski, Władysław Ziatyk, Henryk Kuriata, Arkadiusz Białkowski, Daniel Kuprianow.

W ichnim repertuarze znajdziemy piosenki i pieśni górali polskich, Łemków, Słowaków, Rusinów, Bojków, Hucułów, Wołochów, Rumunów i Węgrów. Śpiewają piosenki ze wszystkich regionów Polski, a także innych narodów słowiańskich takich jak białoruskie i rosyjskie.

6.     Kaszubska Kapela Rodzinna BAS z Sierakowic.

Kaszubską Kapelę Rodzinną BAS tworzą trzy pokolenia: Teresa i Henryk Klasowie, ich córka Lucyna Czaja, synowie Leszek, Piotr i Łukasz oraz wnuki: Paweł i Małgosia Czajowie oraz Igor i Wiktor Klasowie (synowie Leszka). Najpierw było to muzykowanie dla własnej przyjemności w rodzinie. Pierwszy sukces zespół odniósł w Kartuzach w 1993 r. podczas przeglądu Rodzin Muzykujących i Śpiewających, były też laury na przeglądach w Sierakowicach, Parchowie, Strzelnie, Mieroszynie, Leśniewie i Żelistrzewie. Wyróżniany był też dwukrotnie na międzynarodowych festiwalach w Leśniowie k. Częstochowy oraz „Familia" w Tczewie (2002 i 2003). Od roku 2003 roku kapela przyjęła nazwę BAS od pamiątki rodzinnej, tj. od instrumentu ludowego – typu rzępiel o 3 strunach - wykonanego przez ojca Pani Teresy w 1932 r. W latach 2004-2005 występowali na statku wycieczkowym „Fryderyk Chopin" dla turystów z Niemiec, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Koncertują przede wszystkim na prestiżowych jubileuszach, bankietach i festynach, z tych najważniejszych to występ na Polach Mokotowskich w Warszawie w 2004 roku oraz na bankiecie dla ambasadorów państw biorących udział w Mistrzostwach Europy EURO 2012.

Rodzina Klasów rozsławia Kaszuby także poza granicami kraju, gościli w Grecji (Ateny) oraz wielokrotnie w Niemczech, m.in. we Frankfurcie n/Renem, Darmstadt, Budziszynie, Cottbus, Drehnow i Hamburgu (targi Seatrade Europe 2015). Pierwsza płyta zespołu ukazała się w 2007 roku, 16 czerwca br. w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej odbyła się promocja kolejnej płyty zawierającej 24 utwory będące kanonem muzyki kaszubskiej (tę ostatnią będzie można nabyć po koncercie w Koszalinie).

Za osiągnięcia w dziedzinie zachowania i propagowania kultury kaszubskiej zespół został uhonorowany w tym roku prestiżową nagrodą miesięcznika społeczno-kulturalnego „Pomerania" – Skrą Ormuzdową.

Kapela koncertowała już dwukrotnie w Koszalinie m.in. podczas Nocy Muzealnej w 2016 roku  oraz w Dniu Gryfa w Centrum Kultury 105. Dodatkowo – z okazji kaszubskich odpustów na Świętej Górze Polanowskiej – Henryk Klasa skomponował pieśń do Matki Boskiej z tamtejszego sanktuarium (Pan Henryk jest autorem aranżacji muzycznej utworów z repertuaru zespołu).

7.     Chór POTIK z Koszalina prezentujący kulturę ukraińską.

Chór mieszany POTIK istnieje od 2008 roku. Powstał z inicjatywy ukraińskiej mniejszości narodowej skupionej przy greckokatolickiej cerkwi w Koszalinie. Zespół kultywuje i popularyzuje dawne oraz współczesne ludowe pieśni ukraińskie różnych regionów. W repertuarze chóru znajdują się patriotyczne, miłosne, żartobliwe i religijne pieśni śpiewane a-capella, jak również pieśni cerkiewne.

Zespół wielokrotnie występował oraz otrzymywał wyróżnienia na regionalnych konkursach i przeglądachm.in. w Szczecinie, Koszalinie, Iławie, Wałczu oraz Sierakowie, Debrznie, Świdwinie. Prezesem chóru „Potik" jest Mirosław Stach. Pierwszym kierownikiem muzycznym chóru został Borys Kisielewski, od 2001 r., dyrygentem zespołu był Radosław Wilkiewicz, natomiast aktualnie funkcję dyrygenta chóru sprawuje Piotr Baran.

Zapraszamy do udziału w „XIII Spotkaniu Kultur - Koszalin 2018" mieszkańców Koszalina i okolicznych  miejscowości, jak również przybyłych do miasta turystów.