Sezon na porzucanie zwierząt

Według raportu The State of Pet Homelessness Project z maja 2024 roku w Polsce żyje blisko 950 tysięcy bezdomnych psów i kotów. W 2023 roku w 230 polskich schroniskach przebywało 81 778 psów i 35 391 kotów – o 1,3% więcej niż w 2021 roku, wynika z danych Głównego Lekarza Weterynarii. Mimo licznych działań na rzecz zwalczania problemu, bezdomność zwierząt wciąż narasta, szczególnie w kontekście finansowym. – Schroniska mierzą się z ogromnymi kosztami, głównie weterynarii, która w ostatnim czasie bardzo wzrosła. Jednocześnie liczba bezdomnych zwierząt nie maleje. Dlatego pomoc finansowa dla organizacji jest dziś niezwykle istotna – mówi Anna Zielińska, wiceprezes fundacji Viva! w rozmowie z agencją Newseria.   Problemy finansowe i infrastrukturalne Raport NIK z grudnia 2024 roku wykazał, że w latach 2019–2023 gminy wydały 14,3 mln zł na opiekę nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobieganie bezdomności. Większość środków (81,9%) przeznaczono na wyłapywanie i pobyt zwierząt w schroniskach, a tylko 8,3% na remonty i modernizacje placówek. Kontrola 14 schronisk ujawniła, że aż 11 z nich nie zapewniało właściwych warunków zwierzętom, a infrastruktura nie spełniała wymogów prawnych. – Koszty utrzymania schronisk, opieki weterynaryjnej, mediów i karmy rosną w zastraszającym tempie, stając się największą barierą dla placówek w całym kraju – podkreśla Zielińska.   Różnice między placówkami Sytuacja w schroniskach jest bardzo zróżnicowana. Placówki prowadzone przez organizacje pozarządowe zwykle zapewniają właściwą opiekę zwierzętom. Inaczej wygląda to w tzw. pseudoschroniskach, które często funkcjonują jako biznes na bezdomnych zwierzętach. – W takich miejscach zwierzęta bywają nieleczone, niesterylizowane i pozostają w boksach bez kontaktu z wolontariuszami. Pomimo tego gminy wciąż finansują ich utrzymanie – mówi Zielińska.   Statystyki adopcji W 2023 roku ze schronisk adoptowano 51 162 psy (62,56% przebywających w schroniskach) i 20 478 kotów (57,86%). To oznacza spadek adopcji psów o 2 341 w stosunku do 2022 roku, podczas gdy liczba adoptowanych kotów wzrosła nieznacznie o 133 sztuki. Wydatki gmin i ryzyko nadużyć Analiza 14 gmin wykazała, że w 2023 roku wydatki na opiekę nad bezdomnymi zwierzętami wyniosły ponad 4 mln zł, czyli o 84,5% więcej niż w 2019 roku. Większość tych środków – około 90% – przeznaczono na wyłapywanie zwierząt i pobyt w schroniskach. – Zdarza się, że gminy płacą wysokie kwoty za utrzymanie zwierząt, nawet jeśli w schronisku ich nie ma. Często również osoby odławiające zwierzęta otrzymują wynagrodzenie za każde złapane zwierzę, co rodzi ryzyko patologii finansowych – alarmuje Zielińska.   Konieczne zmiany w przepisach Ekspertka wskazuje na potrzebę zmiany przepisów, które ograniczałyby maksymalne środki gminne na utrzymanie zwierząt oraz wynagrodzenia pracowników i zarządów schronisk. – Kluczowe jest wprowadzenie kontroli gmin nad losami zwierząt po odłowieniu oraz nad tym, jak wydatkowane są środki publiczne. Obecnie bardzo często gminy nie sprawdzają ani warunków w schronisku, ani tego, czy zwierzęta faktycznie żyją – podkreśla wiceprezes fundacji Viva!.   Sterylizacja, kastracja i czipowanie Zielińska zaznacza, że obowiązkowa sterylizacja i kastracja zwierząt oraz wprowadzenie centralnego rejestru czipów to najskuteczniejsze sposoby zapobiegania bezdomności. Tylko systematyczne działania w tym zakresie mogą zmniejszyć liczbę zwierząt trafiających do schronisk. – Każdy właściciel będzie mógł sprawdzić, czy jego zwierzę jest zarejestrowane, a odłowione zwierzę można będzie zwrócić właścicielowi – dodaje Zielińska.   Raport NIK i dane GLW jasno pokazują, że bezdomność zwierząt w Polsce wciąż narasta, a wydatki na ich utrzymanie rosną. Wprowadzenie mechanizmów kontroli i skutecznych działań profilaktycznych staje się kluczowym zadaniem dla gmin i państwa, aby zarówno chronić zwierzęta, jak i mądrze gospodarować środkami publicznymi.  

Rozpoczęła się akcja pt. „Miejsce Przyjazne Psom”. Ma ona na celu oznaczenie w naszym mieście i jego okolicach Miejsc Przyjaznych Psom. Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami chce w ten sposób zachęcić właścicieli sklepów, restauracji, kwiaciarni itp. do ułatwienia dnia codziennego właścicielom psów. Nierzadko bywa tak, że właściciele czworonogów idą na spacer i w tym czasie robią drobne zakupy czy załatwiają jakąś sprawę. Często zdarza się tak, że jest to utrudnione, ponieważ nie można wejść do konkretnego lokalu z pupilem. Właśnie dlatego TOZ Koszalin szuka chętnych firm, które przyjmą mieszkańców u siebie, nawet jeśli będą mieli ze sobą psa. Każdy lokal, który weźmie udział w przedsięwzięciu, otrzyma naklejkę z wizerunkiem psa i logo TOZ, którą umieści w widocznym miejscu.   Z pewnością jest to dodatkowa reklama dla lokali, która przyciągnie do nich większą ilość klientów. Wszyscy chętni, którzy chcą wziąć udział w akcji, proszeni są o kontakt z TOZ. W zamian ich lokal zostanie umieszczony na liście Miejsc Przyznanych Psom. Zgłoszenia należy wysyłać na adres e-mail: miejsceprzyjaznepsom@op.pl. W akcji bierze już udział m.in. Club 2CV Hotel Restauracja (Koszalin), Hurtownia Rokus (Koszalin), Na Granicy Pole Namiotowe & Camping (Unieście), Dom Gościnny Max (Unieście), Biuro Nieruchomości (Koszalin) czy Mufka Technika Grzewcza (Koszalin).