Płonące pola, tragiczne skutki – pożary traw w 2025 roku

Główne przyczyny pożarów

Według ekspertów, główną przyczyną tych dramatycznych zdarzeń jest działalność człowieka, w tym przede wszystkim nielegalne wypalanie traw, które jest nie tylko surowo zabronione, ale także niezwykle niebezpieczne. Wypalanie traw prowadzi do degradacji gleby, niszczy ekosystemy, stanowi zagrożenie dla dzikiej fauny i flory oraz może przyczynić się do pożarów lasów, domostw i infrastruktury.

Wbrew powszechnemu, choć błędnemu przekonaniu, wypalanie traw nie wpływa korzystnie na jakość gleby. Jak podkreśla Wojciech Chojnowski z Państwowej Straży Pożarnej w Mysłowicach:

„Ogień niszczy mikroorganizmy glebowe i redukuje zdolność ziemi do absorpcji azotu, prowadząc do jej wyjałowienia”.

Najbardziej dotknięte regiony

Według najnowszych danych, najwięcej pożarów traw odnotowano w województwach:

Mazowieckim – 1 388 pożarów, 2 osoby ranne, 615,11 ha spalonych terenów,

Podkarpackim – 1 180 pożarów, 552,01 ha spalonych terenów,

Małopolskim – 1 045 pożarów, 4 osoby ranne, 1 ofiara śmiertelna, 348,08 ha spalonych terenów.

Łącznie, w wyniku pożarów 15 osób odniosło obrażenia, a 2 osoby straciły życie.

Wpływ czynników meteorologicznych

Obok działalności człowieka, dużą rolę w eskalacji pożarów odgrywają warunki pogodowe. Wysokie temperatury (do 16°C w marcu) oraz niska wilgotność powietrza stworzyły wyjątkowo sprzyjające warunki do rozprzestrzeniania się ognia. Dodatkowo brak opadów deszczu w pierwszym kwartale 2025 roku znacząco przyspieszył wysychanie roślinności, czyniąc ją łatwopalnym materiałem. Silne wiatry dodatkowo przyczyniły się do wymykania pożarów spod kontroli.

Rosnące koszty pożarów

Pożary traw nie tylko niszczą środowisko, ale także generują ogromne straty finansowe. W 2024 roku koszty gaszenia takich pożarów wyniosły 22 miliony złotych, a zużycie wody osiągnęło 57 milionów litrów – ekwiwalent 23 basenów olimpijskich. Szacuje się, że w 2025 roku kwota ta przekroczy 30 milionów złotych. Dodatkowo rolnicy przyłapani na wypalaniu traw mogą utracić nawet 100% dopłat unijnych, co w praktyce oznacza straty rzędu 50 000 zł rocznie dla przeciętnego gospodarstwa.

Nowe metody walki z pożarami

W odpowiedzi na alarmujący wzrost liczby pożarów, leśnicy ze Szczecińskiej Dyrekcji Lasów Państwowych wzmacniają systemy monitoringu, instalując dodatkowe wieże obserwacyjne, fotopułapki oraz zwiększając liczbę strażników leśnych. Jednocześnie eksperci proponują wprowadzenie systemu FireRisk 4.0, który łączy dane meteorologiczne z monitoringiem satelitarnym i może zmniejszyć liczbę pożarów o 40%.

W niektórych gminach wdrażane są również alternatywne sposoby gospodarowania biomasą, m.in. przetwarzanie suchych traw na biopaliwa lub pasze dla zwierząt. W gminie Parczew rozdano 150 rozdrabniarek do biomasy, co pozwoliło zmniejszyć liczbę pożarów o 30% w porównaniu do sąsiednich terenów.

Sankcje prawne za wypalanie traw

W Polsce wypalanie traw jest nielegalne i podlega surowym karom. Zgodnie z art. 131 ustawy o ochronie przyrody, sprawcy mogą zostać ukarani:

grzywną do 30 000 zł,

karą pozbawienia wolności do 10 lat, jeśli pożar stanowił zagrożenie dla życia lub mienia.

Dodatkowo Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) wyklucza z programów pomocowych gospodarstwa łamiące zakaz, co stanowi potężny cios finansowy dla rolników.

Wspólna odpowiedzialność społeczeństwa

Za 94% pożarów traw w Polsce odpowiada człowiek, często poprzez celowe podpalenia. Mimo kampanii edukacyjnych, wciąż pokutuje mit, że wypalanie traw przynosi korzyści dla gleby. W rzeczywistości proces ten degraduje ekosystem, niszczy próchnicę oraz zabija zwierzęta – w tym chronione gatunki owadów i małych ssaków.

Każdy z nas może przyczynić się do walki z tym zjawiskiem:

Reagujmy, gdy widzimy podpalenia i zgłaszajmy je służbom.

Edukacja – warto uświadamiać innych o skutkach pożarów traw.

Współpraca z leśnikami i strażakami – wsparcie systemów monitoringu może pomóc w szybszym wykrywaniu zagrożeń.

Rok 2025 uwidocznił systemowe słabości w zarządzaniu ryzykiem pożarów traw. Niezbędne są bardziej restrykcyjne kary, ale również inwestycje w monitoring, edukację i alternatywne sposoby zagospodarowania biomasy. Bez radykalnych działań, prognozy na przyszłość są niepokojące – do 2030 roku sezonowe pożary traw mogą objąć nawet 15% powierzchni użytków rolnych w Polsce, co stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa ekologicznego i gospodarczego kraju.

Ochrona przyrody to nasza wspólna odpowiedzialność. Tylko działając razem, możemy zapobiec kolejnym tragediom.