22 marca 2021 roku, Światowy Dzień Wody 2021 obchodzony jest pod hasłem „Docenianie wody"

Woda jest niezbędna do utrzymania życia i musi być dostępna w zadawalającej ilości dla wszystkich konsumentów. Zawsze należy podejmować wszelkie dostępne środki i starania w celu uzyskania możliwie najlepszej jakość wody.

Ochrona źródeł wody oraz zabezpieczenie systemu zaopatrzenia w wodę przed zanieczyszczeniem stanowi podstawową linię ochrony jakości wody.

Pogorszenie jakości wody pitnej może nastąpić w skutek zanieczyszczenia mikrobiologicznego lub może być spowodowane toksycznymi związkami chemicznymi. Zanieczyszczenia chemiczne zwykle nie powodują ostrych skutków zdrowotnych i sytuują je niżej w kategoriach ważności w stosunku do zanieczyszczeń mikrobiologicznych.

Ogólnie można stwierdzić, że największe ryzyko związane ze skażeniem mikrobiologicznym niesie ze sobą spożycie wody zanieczyszczonej odchodami ludzkimi i zwierzęcymi dlatego zasoby wodne powinny być (najbardziej jak to tylko możliwe) chronione przed fekalnymi, gdyż te zanieczyszczenia mogą zawierać wiele chorobotwórczych bakterii, wirusów, pierwotniaków oraz pasożytów jelitowych.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określa, że woda jest bezpieczna dla zdrowia ludzkiego, jeżeli jest wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych i pasożytów w liczbie stanowiącej potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzkiego, wszelkich substancji w stężeniach stanowiących potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzkiego, nie ma agresyjnych właściwości korozyjnych oraz spełnia określone wymagania mikrobiologiczne i chemiczne.Rozporządzenie to podaje NDS-y tj. najwyższe dopuszczalne stężenia określonych parametrów, które muszą być spełnione, aby z całą pewnością móc orzec o przydatności wody do spożycia.

Wody pitne pochodzące z ujęć powierzchniowych narażone są na wszelkie zanieczyszczenia antropologiczne oraz spływy z otaczającego środowiska , choć zwykle charakteryzują się małą ilością żelaza i manganu, oprócz wielostopniowego uzdatniania muszą być poddawane stałej dezynfekcji, w celu zapewnienia bezpieczeństwa mikrobiologicznego wody.

Wody głębinowe, bezpieczne pod względem mikrobiologicznym oraz wolne od zanieczyszczeń antropologicznych są najlepsze do celów wodociągowych.

Wszystkie wodociągi w naszym powiecie czerpią wodę właśnie z ujęć podziemnych, z warstw wodonośnych trzecio i czwartorzędowych, których wody zaliczane są zwykle do twardych, zawierających naturalne podwyższone ilości żelaza i manganu. Stąd konieczność usunięcia związków żelaza i manganu, które wywołują towarzyszącą im podwyższoną mętność, zmianę smaku lub zapachu wody. Stanowią również uciążliwą przyczynę zarastania sieci wodociągowej i trudności w utrzymanie należytego stanu sanitarno-technicznego sieci dystrybucyjnej. Zatem zastosowane procesy uzdatniania wody polegają na:

• napowietrzaniu ujmowanej wody w celu utlenienia związków żelaza i manganu i wytrąceniu ich w postaci kłaczków,
• odfiltrowaniu powstałych związków podczas przejścia przez warstwy materiałów filtracyjnych, w filtracji jednostopniowej lub dwustopniowej
• ewentualnie stosowaniu lampy UV dla podniesienia bezpieczeństwa mikrobiologicznego.

Nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawują organy InspekcjiSanitarnej na zasadach określonych w przepisach o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Na podstawie obowiązujących aktów prawnych Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Pucku podejmuje następujące działania w celu zapewnienia właściwej jakości wody do spożycia przez ludzi i zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego wody:

• prowadzi monitoring jakości wody,
• ustala harmonogram poboru próbek wody do badań laboratoryjnych,
• wydaje stwierdzenia o jakości wody, 
• dokonuje okresowej oceny jakości wody w strefach zasilania, stwierdzając przydatność wody do spożycia, warunkową przydatną lub brak przydatności wody do spożycia przez ludzi,
• sprawuje nadzór nad jednostkami realizującymi zadania zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków oraz ujęciami zakładowymi, lokalnymi i indywidualnymi,
• kontroluje ujęcia wody, stacje uzdatniania i urządzenia wodociągowe,
• ustala harmonogram badań jakości wody realizowany przez firmy wodociągowe w ramach bieżącej kontroli wewnętrznej,
• w trosce o zdrowie konsumentów wdraża postępowania administracyjne mające na celu skuteczne doprowadzenia jakości wody do obowiązujących wymagań sanitarnych,
• wydaje oceny higieniczne na materiały, preparaty i wyroby kontaktujące się z wodą oraz stosowane do uzdatniania, dezynfekcji lub dystrybucji wody,
• prowadzi wykaz przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych i podmiotów realizujących zadania zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków,
• prowadzi wykaz punktów pobierania wody do badań,
• prowadzi ogólnopolską bazę danych urządzeń wodnych EBDUW wraz z wynikami badań wody,
• przekazuje na bieżąco informacje o realizacji monitoringu jakości wody w wodociągach raportowanych do Komisji Europejskiej.

Czynniki mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo zdrowotne wody:

• lokalizacja ujęć wody oraz wyznaczenie i wzmożony nadzór nad strefami ochronnymi,
• stosowanie właściwych materiałów do ujmowania, uzdatniania, magazynowania i dystrybucji wody, (w tym uzyskanie oceny higienicznej właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego dotyczącej zastosowanych materiałów),
• stan techniczny i sanitarny sieci wodociągowej, przyłączy oraz instalacji wewnętrznych,
• niewłaściwe i zmienne warunki hydrauliczne oraz zmiany ciśnienia w sieci wodociągowej,
• bezpośrednie podłączenia do sieci – bez zaworów zwrotnych, antyskażeniowych,
• intruzja zanieczyszczeń do wnętrza sieci ze środowiska zewnętrznego poprzez mikro nieszczelności przy wystąpieniu podciśnienia,
• zaniedbanie podczas usuwania awarii na sieci i wymianach elementów mających bezpośredni kontakt z wodą,
• brak stabilności mikrobiologicznej i fizyko-chemicznej wody wprowadzanej do sieci wodociągowej,
• zastosowanie właściwej metody uzdatniania wody,
• błędy popełnione na etapie projektowania – np. przewymiarowanie sieci.

Na terenie Powiatu Puckiego zlokalizowanych jest 30 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę, będących pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Pucku, w tym:

• 3 wodociągi o produkcji wody powyżej 1000 m3/d ,
• 18 wodociągów o produkcji wody 100-1000 m3/d ,
• 9 wodociągów o produkcji wody poniżej 100 m3/d.

Jednostkami realizującymi zadania zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, jednocześnie odpowiedzialnymi za jakość dostarczanej wody są:

• Międzygminne Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji „EKOWIK” Sp. z o.o – posiadające 2 wodociągi produkujące 6926 m3/d i zaopatrujące w wodę 23436 mieszkańców gminy Władysławowa, Jastarni i część gminy Puck,
• Zespół Zakładów Obsługi Miasta Zakład Budżetowy w Helu posiadający 1 wodociąg  o produkcji 666 m3/d zaopatrujący w wodę 3390 mieszkańców Helu,
• Krokowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. posiadające 11 wodociągów o łącznej produkcji 1581 m3/d i zaopatrującychych w wodę 10516 mieszkańców gminy Krokowa,
• Pucka Gospodarka Komunalna Sp.z o.o. zawiadująca 1 wodociągiem o produkcji 1315 m3/d zaopatrującym 11810 mieszkańców Pucka, Celbówka, Połczyna Bis i części Bładzikowa,
• Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych PEKO Sp. z o.o. - obsługujące 5 wodociągów o łącznej produkcji 1481 m3/d zaopatrujących w wodę ok. 9165 mieszkańców gminy Kosakowo,
• Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji “PEWIK” Sp. z o.o 1 wodociąg, dostarczając 574 m3/d wody dla 3060 mieszkańców części gminy Kosakowo,
• Gmina Puck – obsługując 9 wodociągów o łącznej produkcji 2692 m3/d zaopatrujących w wodę 20075 mieszkańców gminy Puck.

Materiały stosowane do dystrybucji wody.

Dawniej do dystrybucji wody stosowano powszechnie rury azbestowo-cementowe oraz wykonane   z ołowiu, których obecnie nie stosuje się. Według Światowej Organizacji Zdrowia włókna azbestu obecne w wodzie nie stanowią zagrożenia zdrowotnego (azbest jest związkiem rakotwórczym dla człowieka przy wprowadzeniu go do organizmu drogą inhalacji - poprzez wdychanie, nie drogą pokarmową). Natomiast ołów jest pierwiastkiem ogólnotoksycznym i gromadzi się w kośćcu. W starych domach powinno się dążyć do wymiany rur z ołowiu na inne, a do czasu ich wymiany utrzymywać pH wody na poziomie 8-8,5, co zabezpiecza rury przed korozją i uwalnianiem ołowiu. 

Następnie powszechne zastosowanie miały (i mają) rury żeliwne, ze stali ocynkowanej i miedziane, które należą do materiałów podatnych na agresywne właściwości wody. Analizując jakość wód ujmowanych na terenie Powiatu Puckiego można ocenić, że są to z reguły wody mało agresywne, z uwagi na:

• odczyn wód w zakresie obojętnym lub słabo zasadowym
• przewodność znacznie niższą od 2500 µS/cm
• siarczany i chlorki nie występujące w stężeniach powyżej 250 mg/l
• obecność magnezu w ilościach poniżej 30 mg/l
• twardość - wody wg skali twardości są przeważnie średnio twarde (tj. od 11-15 st.Niemieckich), co umożliwia powstanie powłoki ochronnej, zabezpieczającej przed niszczeniem i korozją rur.

Obecnie coraz częściej stosowane w dystrybucji wody są materiały wykonane z tworzyw sztucznych, takich jak PC, PE, PCV. Są to tworzywa o znacznej odporności chemicznej, szczególnie na agresyjne właściwości korozyjne wody. Trzeba jednak pamiętać , że odcinki w których okresowo następują przestoje wody narażone są na niepożądane jej działanie. Dlatego miejsca zastoin wód w sieci należy unikać lub okresowo przepłukiwać te odcinki poprzez spuszczenie wody.

Przy okazji Światowego Tygodnia Wody trzeba obalić błędne mity o złej jakości wody „z kranu”. Należy mieć świadomość, że nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi czuwają kompetentni pracownicy firm wodociągowych oraz stały nadzór prowadzą organy inspekcji sanitarnej. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Pucku przekazuje oceny jakości wody w poszczególnych wodociągach wójtom i burmistrzom, w celu poinformowania mieszkańców o jakości wody oraz umieszcza oceny obszarowe, dotyczące powiatu puckiego na stronie Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Pucku www.gov.pl/web/psse-puck oraz w Biuletynie Informacji Publicznej pssepuck.bip.gov.pl

Indywidualne urządzenia doczyszczające wodę.

W ostatnim czasie pojawiły się na rynku urządzenia doczyszczające wodę, rozprowadzane w formie agresywnego i nie do końca uczciwego marketingu. Często są to bardzo drogie filtry działające na zasadzie odwróconej osmozy lub wymianie jonowej (tzw. zmiękczacze). Nie są to urządzenia konieczne do stosowania przy zaopatrzeniu w wodę pitną z naszych wodociągów. Wręcz przeciwnie, stosowanie odwróconej osmozy lub wymieniaczy jonowych powoduje pozbawienie wody wszelkich jonów i związków mineralnych, których obecność w wodzie jest pożądana i stanowi dla nas, konsumentów ich źródło zaopatrzenia w codziennej diecie. 

W celu obniżenia zawartości uciążliwego dla konsumenta związków żelaza można zastosować zwykłe filtry w przystępnych cenach, redukujące związki żelaza a pozostawiając pozostałe związki mineralne.

Podobnie jest z „nie lubianą” obecnością kamienia w czajnikach – należy pamiętać o tym, że twarde wody są zasobne w związki wapnia i magnezu oraz inne minerały, stanowiąc ich źródło dla nas konsumentów w naszej codziennej diecie. Część tej twardości, tj. węglany wapnia i magnezu zostaje wytrącona podczas gotowania wody właśnie w postaci osadzającego się kamienia na dnie     i ściankach czajnika. Nie bójmy się tego, gdyż jest to tylko część w/w soli, nic szkodliwego.  Pamiętajmy natomiast, że mając w kranie wodę średniotwardą i twardą uzupełniamy część zapotrzebowania naszego organizmu na związki mineralne (bez ponoszenia dodatkowych kosztów). Nie stosujmy bezpodstawnie zmiękczaczy, które zubożają naszą wodę i pozbawiają tego co w niej najlepsze.