Mieszkańcy stworzą koncepcję

Na facebookowym profilu „Polisz Arkitekczer” związanym z serwisem Bryla.pl, można zobaczyć zdjęcia najgorszych obiektów architektonicznych w Polsce. Wśród „laureatów” rankingu zatytułowanego „Największe kity polskiej architektury” pojawiły się także koszalińskie akcenty. Taka sytuacja  jak najbardziej  sprzyja dyskusji  o kształcie  koszalińskiego śródmieścia. Niedawno z inicjatywy Pracowni Pozarządowej ruszył program mający na celu zebranie  wszelkich pomysłów i oczekiwań mieszkańców dotyczących przebudowy centrum miasta o czym pisaliśmy już na ałamch naszego poratlu. Może warto przyjrzeć się  własnemu otoczeniu i zastanowić się dlaczego Koszalin przykuł uwagę  twórców serwisu? ZW109 (pracownia HS99) fot. mslwarsaw.pl Mamy przecież także  przykłady bardzo dobrej architektury z pracowni HS99, jak np. Villa Moderna, czy budynek mieszkalny ZW109, który został uznany najlepszym projektem polskiej edycji konkursu Brick Award. Oprócz Grand Prix obiekt w przyszłym roku będzie reprezentować Polskę w międzynarodowej odsłonie konkursu.Skąd takie rozbieżności w przestrzeni miejskiej? Być może dlatego, że w Koszalinie  nie ma  Architekta Miejskiego. Okazuje się jednak, że nawet gdyby takowe stanowisko funkcjonowało nie zmieniłoby się nic. Przepisy prawa nie pozwalają na dowolną ingerencję  zarządców miasta w projekty architektoniczne.  - Faktem jest, że w Koszalinie nie ma samodzielnego, niezależnego stanowiska Architekta Miejskiego - wyjaśnia Iwona Stepanow dyrektor Wydziału Architektury i Urbanistyki Urzędu Miasta. -  Obowiązujące przepisy prawa nie dają podstaw do władczej ingerencji organu w Villa Moderna (pracownia HS99), fot. arch. red. zakresie oceny rozwiązania architektonicznego obiektu. Podstawowym narzędziem jakim dysponuje urzędnik, a Architekt Miejski jest przecież urzędnikiem, są ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które kształtują ład przestrzenny poprzez uwzględnienie w zrównoważonych relacjach wszelkich uwarunkowań i wymagań funkcjonalnych, społeczno – gospodarczych, środowiskowych oraz kompozycyjno – estetycznych. Projekty miejscowych planów przedstawiamy Miejskiej Komisji Architektoniczno - Urbanistycznej, jako organowi doradczemu prezydenta.  Składa się ona z osób o wykształceniu i przygotowaniu fachowym z zakresu planowania przestrzennego. Jej zadaniem jest opiniowanie wszelkich projektów z zakresu planowania przestrzennego. fot. Sabina Marcinkowska Są jednak możliwości sprawowania pieczy nad  odpowiednim poziomem architektury w Koszalinie - Dobrym sposobem na kształtowanie przestrzeni są konkursy architektoniczno – urbanistycznych, które organizujemy wspólnie z SARP (Stowarzyszenie Architektów RP red.) – tłumaczy Stepanow. - Pozwala to na wybranie przez zespół specjalistów, w tym architektów o uznanym dorobku twórczym, a nie przez jednego architekta, najlepszego rozwiązania architektoniczno - urbanistycznego, które będzie podstawą do opracowania projektu realizacyjnego. Wyniki takiego konkursu mogą stać się również podstawą do sporządzenia ustaleń miejscowego planu. Taką zasadę przyjęliśmy przy sporządzaniu planu Śródmieścia. Projekt Centrum Pielgrzymkowego na Górze Chełmskiej (pracownia Archtim), graf. www.bryla.pl Problem z architekturą  w przestrzeni publicznej, wynika także z pewnych prozaicznych prawideł tej dziedziny. - Pamiętajmy, że w architekturze, jak w każdej dziedzinie sztuki, bo architektura to sztuka projektowania obiektów budowlanych, okresowo obowiązują pewne mody – dodaje  dyrektor WAiU - Osobiście jestem zwolennikiem minimalizmu i klasyki w przestrzeni miejskiej. Awangardowe projekty nie zawsze opierają się upływowi czasu i stają się swoistymi „koszmarkami”. Natomiast wiele też zależy od kontekstu, w którym dany obiekt ma powstać. Polska przestrzeń publiczna wypełniona jest przez dużo bardziej rażącą plagę niż tylko pojedyncze przykłady architektonicznych „potworków”, co zauważa Aleksandra Maciejewska - architekt. -  Jedną z większych bolączek dzisiejszych miast jest chaos informacyjny i brak odgórnych i ujednoliconych zasad, które sprawiłby, że przestrzeń publiczna nie wyglądałaby jak dzieło Szalonego Kapelusznika. Koszalin, niestety nie odbiega pod tym względem od innych aglomeracji miejskich. Ostatnie 25 lat chyba najbardziej zaszkodziło estetyce przestrzeni publicznych – dodaje. -  Zdjęcia z lat 60. i 70. przepełnione są porządkiem i spokojem. Te same miejsca dziś wypełnione są nadmiarem nieuporządkowanej informacji, która tak naprawdę do nikogo nie dociera. Reklamy, szczególnie wielkoformatowe, zasłaniają i degradują Koszalin dworzec PKS, fot.www.bryla.pl miasto, a  zbyt duża ilość bodźców sprawia, że umysł człowieka woli zignorować to co widzi. W niektórych miastach rozpoczęto już walkę z chaosem. W centrum Krakowa od 2011 roku obowiązuje Park Kulturowy – najemcy i właściciele zobowiązani są do przestrzegania zasad dotyczących reklamy, np. znaki, szyldy i tablice nie mogą mieć jaskrawej kolorystyki, markizy i daszki nie mogą zasłaniać detali architektonicznych budynków, a wszystkie reklamy należy uzgodnić pod względem estetyki.- Zdaje sobie sprawę, iż Koszalin to nie Kraków – nie był stolicą Polski, nie może się poszczycić starówką, a co najwyżej pojedynczymi egzemplarzami architektury świadczącymi, że kiedyś był pięknym miastem z bogatą historią - dodaje Maciejewska. - Czy to oznacza, że mamy być dodatkowo karani chaosem i brzydactwem otaczających nas przestrzeni? Mam nadzieję, że świadomość zacznie się zwiększać, a wraz z nią zacznie maleć bałagan wokół nas.W Koszalinie podejmowane są próby opanowania reklamowego rozgardiaszu, jednak według informacji Iwony Stepanow  nie jest to tak łatwe, jak mogłoby się wydawać. - Problem reklam jest problemem ogólnopolskim. Jedynym sposobem na ograniczenie wszechobecnej reklamy w mieście są ograniczenia wpisane w ustalenia miejscowych planów. I takie posiadamy, niestety nie zawsze ma to odzwierciedlenie w rzeczywistości, bowiem wiele reklam jest lokalizowanych samowolnie, niezgodnie z obowiązującym prawem. Organem właściwym do kontroli przestrzegania przepisów prawa budowlanego, również w przypadku reklam, jest Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego. Ostatnio, po interwencji kilka nieprzepisowych - ewidentnie szpecących miasto -  reklam zniknęło – kwituje. Miejmy nadzieję, że nowa koncepcja przebudowy śródmieścia Koszalina odpowie na rzeczywiste zapotrzebowanie mieszkańców nie tylko pod względem funkcjonalnym, ale także estetycznym. Dlatego projektem  jaki proponuje  Pracownia Pozarządowa jest wydaje się być  doskonałą okazją  do tego, aby trzymać „obywatelską rękę” na pulsie.   Jakie są Wasze typy na najlepszy i najgorszy obiekt architektoniczny w Koszalinie? Zachęcamy do dyskusji.

Koszalińska Pracownia Pozarządowa otrzymał 230 tys. zł na program zatytułowany „Przestrzeń obywatelska – Koszalin Śródmieście”. Przedsięwzięcie ma na celu umożliwienie koszalinianom zadecydowania o kształcie centrum miasta. Pieniądze pochodzą z funduszy EOG, czyli Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dotacje udzielane w ramach programu mają na celu: zwiększenie udziału obywateli w życiu publicznym, upowszechnianie wartości demokratycznych i praw człowieka i kontroli obywatelskiej, wspieranie grup narażonych na wykluczenie oraz wzmocnienie kondycji organizacji pozarządowych.Projekt koszalińskiej Pracowni Pozarządowej został zgłoszony do III edycji konkursu na projekty tematyczne. Konkurs był dwuetapowy – w pierwszym, spośród ponad 2.300 wniosków z całej Polski wybrano 362; następnie z nich, w drugim etapie, ostatecznie zadecydowano o dofinansowaniu 176 wniosków. Na czym ma polegać aktywizacja koszalinian? - Głównie chodzi o rozpoczęcie szerokiej dyskusji z mieszkańcami na temat ich potrzeb i oczekiwań względem przebudowy śródmieścia – wyjaśnia Łukasz Cieśliński prezes Pracowni Pozarządowej. - Ogólnie rzecz biorąc, projekt nie dotyczy dokładnie ani badań opinii publicznej ani konsultacji społecznych. Dla odmiany - w konsultacjach społecznych chodzi o wyrażenie opinii na temat gotowego już projektu jakiegoś pomysłu – w tym przypadku nie ma jeszcze żadnego projektu, żadnych założeń, my je będziemy dopiero tworzyć. Trochę bliżej jest naszemu przedsięwzięciu do badań – z tą różnicą, że tu nie będzie np. anonimowych rozmów przez telefon z ankieterem, tylko umożliwimy mieszkańcom spotykanie się w różnych formach i w szerokim przedziale czasu i dyskutowanie na tematy związane z zagospodarowaniem śródmieścia. Obecnie projekt nie jest jeszcze ukończony. Pracownia dopiero przygotowuje jego kształt. - Przebieg projektu jest dość mało uszczegółowiony w tym momencie. Nie chcemy zawężać możliwości dyskusji, więc w trakcie projektu będziemy chcieli dać jak najszerszą przestrzeń do takiej dyskusji. Oczywiście ramami dla niej będą istniejące wymogi formalno-prawne, więc nie będzie też miejsca na zupełny „koncert życzeń” -  dodaje prezes. - Teraz jesteśmy w fazie planowania konkretnych już działań projektowych, zajmujemy się szczegółami dotyczącymi funkcjonowania partnerstwa, podpisywaniem umowy z Fundacją im. Stefana Batorego (to ona organizuje konkurs, podpisuje umowy i przekazuje środki na działania) itp. W projekcie jednym ze stałych działań jest akcja upowszechniająca i informacyjna, więc mieszkańcy, nawet ci, którzy nie będą brali bezpośredniego udziału w działaniach projektowych, będą mogli we wszystkich mediach lokalnych śledzić informacje o przebiegu projektu. W najbliższych dniach rozpoczniemy taką akcję, we współpracy z rzecznikiem prasowym Ratusza i wtedy cały projekt zacznie nabierać konkretnych kształtów, a mieszkańcy dostaną pełną informację o naszych planach - kwituje Cieśliński.Rezultaty projektu dotyczące przygotowania wspólnie z mieszkańcami założeń planu zagospodarowania przestrzennego śródmieścia będą znane najpóźniej do końca tego roku. Wtedy też całość wypracowanego w trakcie projektu materiału ze spotkań, warsztatów i innych form dialogu z mieszkańcami zostanie „spięta” i przedstawiona opinii publicznej oraz przekazana merytorycznym Wydziałom Urzędu.