Jak Działa Program?
W ramach pilotażu, który potrwa do 30 czerwca 2026 r., pacjentki mogą uzyskać receptę na tabletkę „dzień po” bez konieczności wizyty u lekarza. Wystarczy zgłosić się do apteki, która podpisała umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ).
Proces wygląda następująco:
Rozmowa z farmaceutą: Pacjentka jest przyjmowana w osobnym pomieszczeniu, gdzie farmaceuta przeprowadza krótki wywiad medyczny.
Ocena i recepta: Jeśli farmaceuta uzna wydanie leku za uzasadnione i bezpieczne, wystawia receptę i sprzedaje lek.
Ograniczenia: Darmową usługę można wykorzystać raz na 30 dni.
Dla Kogo Program?
Z pilotażu mogą skorzystać kobiety powyżej 15. roku życia. W przypadku niepełnoletnich pacjentek wymagana jest zgoda rodzica lub opiekuna prawnego, co wynika z obowiązujących regulacji.
Koszty:
Recepta wystawiona w aptece w ramach programu jest bezpłatna, ale sam lek trzeba opłacić.
W Których Aptekach Dostępny Jest Program?
Apteki uczestniczące w programie można znaleźć w całej Polsce – w tym w dużych miastach, takich jak Warszawa, Kraków, Wrocław, Katowice czy Gdańsk. Aktualizowaną listę tych placówek znajdziesz na stronie pacjent.gov.pl.
Najwięcej recept w ramach pilotażu wystawiono w województwach mazowieckim, śląskim, wielkopolskim, małopolskim i pomorskim. Najmniej recept zrealizowano w województwach opolskim, świętokrzyskim i lubuskim.
Statystyki i Skala Programu
Od początku działania pilotażu w maju 2024 r. do grudnia tego samego roku farmaceuci wystawili 10 830 recept na antykoncepcję awaryjną.
Dane demograficzne:
Kobiety w wieku 20-29 lat: 4031 recept
Kobiety w wieku 30-39 lat: 3893 recepty
Kobiety w wieku 40-49 lat: 3128 recept
Nastolatki (15-19 lat) rzadziej korzystają z tej formy antykoncepcji – wystawiono im 1635 recept.
Jak Wygląda Dostęp do Antykoncepcji w Polsce?
Polska oraz Węgry to jedyne kraje Unii Europejskiej, w których wymagana jest recepta na antykoncepcję awaryjną. Możliwość zakupu tabletki „dzień po” bez recepty obowiązywała w Polsce jedynie przez dwa lata, od 2015 do 2017 r.
Obecnie pilotażowy program Ministerstwa Zdrowia jest jedyną opcją, która umożliwia uzyskanie recepty w aptece. Pozostałe recepty wystawiane są przez lekarzy wszystkich specjalności, w tym w podstawowej opiece zdrowotnej oraz w ramach nocnej i świątecznej opieki medycznej.
Co Dalej?
Ministerstwo Zdrowia planuje wprowadzenie regulacji umożliwiających nastolatkom od 15. roku życia wizyty u ginekologa bez zgody rodziców, co ma ułatwić dostęp do antykoncepcji i edukacji seksualnej.
Pomimo trudności, pilotaż pokazuje, że możliwe jest zwiększenie dostępności antykoncepcji awaryjnej dla kobiet w Polsce. Jednocześnie pozostaje pytanie o to, czy wprowadzenie takich rozwiązań na stałe będzie możliwe w przyszłości.