Bo jak się okazuje zarządca nie ma żadnych narzędzi prawnych pozwalających na niewyrażenie zgody na zajęcie pasa drogowego dłużnikowi. Może za to podejmować działania windykacyjne. A jest o co zabiegać. Dochody z tego tytułu rocznie wynoszą niemal 2 mln złotych.
Kontrola NIK nie dotyczyła tylko koszalińskiego ZDiT, ale objęła 15 zarządców dróg w 13 miastach. I choć główne ustalenie pokontrolnego raportu stwierdza, że „zarządzający drogami w miastach nie radzą sobie z monitoringiem zajętości pasa drogowego i nakładaniem kar z tego tytułu” to w Koszalinie nie było z tym żadnego problemu.
NIK bowiem pozytywnie ocenił działania ZDiT w zakresie naliczania i pobierania opłat i kar za zajęcie pasa drogowego. Były one zgodne z zasadami i odpowiadały stawkom ustalonym przez Radę Miejską w Koszalinie. Decyzje administracyjne były wydawane bezzwłocznie, zawierały wymagane elementy.
Długość zarządzanej przez ZDiT sieci dróg w latach 2019 – 2021 (do czasu zakończenia kontroli NIK) wynosiła 237,102 km. W zarządzie znajdowało się 11 ulic w ciągu dwóch dróg krajowych o łącznej długości 19.719 km, osiem ulic w ciągu trzech dróg wojewódzkich o łącznej długości 17,313 km, 55 ulic w ciągu 54 dróg powiatowych o łącznej długości 68,696 km oraz 328 ulic w ciągu dróg gminnych o łącznej długości 131,374 km.
ZDiT monitorował sieć drogową, jednak działania w tym zakresie dotyczyły głównie odbiorów pasa drogowego po zakończeniu jego zajęcia. W takich przypadkach każdorazowo egzekwowano przywrócenie go do poprzedniego stanu użyteczności. Monitoring zajęcia pasa drogowego był nierzetelny, gdyż nie pozwolił na wykrycie wszystkich przypadków jego nielegalnego zajęcia. Ustalono, że 48,6% obiektów (34 z 70) usytuowanych w ciągu 15 odcinków pasa drogowego ulic poddanych oględzinom funkcjonowało bez wymaganego zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. Ponadto ujawniono trzy przypadki dopuszczenia przez ZDiT do zajęcia pasa drogowego o powierzchni większej niż określone w zezwoleniu.
W okresie 2019-2021 (do 30 czerwca) za samowolne zajęcie pasa drogowego ZDiT nałożył 77 kar na kwotę ogółem 216 414,94 zł32
Łączna kwota naliczonych opłat (dochody) z tytułu zajęcia pasa drogowego wyniosła w okresie objętym kontrolą 4 636 795 zł, w tym w: 2019 r. - 1 871 656 zł, 2020 r. - 1 778 104 zł, 2021 r. (do 30.06) - 987 035 zł.
Łączna kwota naliczonych kar nałożonych za zajęcie pasa drogowego wynosiła w ww. okresie 634 393 zł, w tym w: 2019 r. - 119 448 zł, 2020 r. - 432 759 zł, 2021 r. (do 30.06) - 82 186 zł.
W latach 2019-2021 (I półrocze) łączna kwota wniesionych opłat za zajęcie pasa drogowego wynosiła 4 244 838 zł, w tym w: 2019 r. - 1 844 397 zł, 2020 r. -1 393 236 zł, 2021 r. (do 30.06) - 1 007 205 zł. Łączna kwota wniesionych kar z tytułu opłat za zajęcie pasa drogowego w ww. okresie wynosiła 181 517 zł, w tym w: 2019 r. - 59 251 zł, 2020 r. - 44 633 zł, w 2021 r (do 30.06) - 77 633 zł.
Analiza 23 spraw 46 dłużników nieregulujących terminowo należności wykazała, że ZDiT podejmował wobec nich działania windykacyjne tj. wystawił 23 upomnienia oraz 15 tytułów wykonawczych.