Najwyższa śmiertelność od 5 lat z powodu grypy. Powikłania głównym powodem zgonów.

Według danych NIZP-PZH w sezonie jesienno-zimowym (1.09.2018-7.04.2019) na grypę i choroby grypopodobne zachorowało aż 3 692 199 osób, co oznacza niespełna 18% mniej zachorowań niż w analogicznym sezonie roku poprzedniego. O ciężkim przebiegu grypy w tym sezonie świadczy fakt, iż mimo zmniejszonej w porównaniu do ubiegłego sezonu o ponad 6% liczbie hospitalizacji (14 976), odnotowano wyższą liczbę zgonów z powodu grypy i jej powikłań – 143, to aż 104 osoby więcej niż w sezonie 2017/2018. W przeciwieństwie do poprzedniego sezonu, w którym dominował wirus B, obecnie za 77,8% przypadków zachorowań odpowiada w tym roku wirus A/H1N1, za 3,8% wirus A/H3N2 (17,3% wirus A nieoznaczony), a tylko za 1,2% wirus B. Zmienność typów wirusa grypy to jedna z jego najważniejszych cech. Ciężki przebieg choroby wywołany A/H1N1 i związane z tym powikłania doprowadziły do wzrostu śmiertelności z powodu grypy w Polsce. Eksperci podkreślają, że szczepieniom, które są najskuteczniejszym sposobem zabezpieczenia się przed grypą (ich skuteczność wynosi 60-90%), powinny się poddawać głównie osoby z grup ryzyka, tzn. osoby starsze, dzieci, diabetycy, kobiety w ciąży oraz osoby borykające się z chorobami przewlekłymi. Obecność dwóch i więcej czynników ryzyka może podnieść ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych nawet 200-krotnie. Nie bez przyczyny eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy zadedykowali rok 2019 diabetykom i wspólnie z organizacjami pacjentów zaapelowali o wprowadzenie bezpłatnych szczepień dla osób powyżej 75 roku życia. 

Pogrypowe powikłania śmiertelnie niebezpieczne dla seniorów 

Prawdopodobieństwo ciężkich, wymagających hospitalizacji powikłań grypy u osób powyżej 65 roku życia wzrasta niemal trzykrotnie. Aż 92,5% seniorów powyżej 70 roku życia choruje na choroby przewlekłe, które osłabiają ich odporność. Przyjmowane leki, wykańczające terapie leczenia nowotworów zwiększają podatność na zachorowanie na grypę. Współwystępujące choroby przewlekłe i związana z tym utrata odporności u starszych pacjentów i ciężki przebieg grypy pogarszają szanse na pełną rekonwalescencję, po długim pobycie w szpitalu. Grypa i wiążące się z nią komplikacje dla osób starszych często oznaczają wyrok – prowadzą do utraty samodzielności i niepełnosprawności. Wśród starszych pacjentów, którzy byli hospitalizowani z powodu choroby o ostrym przebiegu, w tym grypy, u 35% zaobserwowano pogorszenie funkcjonowania, czyli de facto nową niepełnosprawność, która nie tylko utrudnia codzienne funkcjonowanie, ale często prowadzi także do obniżonego poczucia własnej wartości, a w konsekwencji do depresji. W ciągu roku jedynie 30% chorych wraca do stanu zdrowia sprzed choroby. Seniorzy świadomi zagrożeń starają się ustrzec przed groźnymi konsekwencjami grypy, korzystając z refundowanych w 50% szczepionek przeciw grypie dla osób powyżej 65 roku życia. Jednak dla wielu z nich to nadal spory wydatek. Według danych GUS z 2017 roku prawie 1/3 seniorów żyje w ubóstwie. Szacuje się, że z powodu problemów finansowych co piąty senior nie wykupuje leków. Rozwiązaniem byłyby w pełni refundowane szczepionki dla osób 75+. 

Bezpłatne szczepienia dla osób 75+

Według zaleceń WHO oraz Rady Unii Europejskiej, poziom wyszczepialności powinien wynosić 75% dla osób powyżej 65 roku życia i osób z grup podwyższonego ryzyka. W Europie niemal wszystkie państwa oferują bezpłatne szczepienia przeciw grypie dla osób starszych, cierpiących na choroby przewlekłe lub dla kobiet w ciąży. W Polsce najwyższy poziom wyszczepialności każdego roku notuje się w grupie wiekowej 65+, co m.in. wynika z obecnej sytuacji refundacyjnej (refundacja 50% ceny dla populacji 65+).W 2018 roku zaszczepiło się 14,2% seniorów. To wciąż o wiele za mało, by dorównać do poziomu rekomendowanego przez WHO i Unię Europejską. Podczas tegorocznej debaty Flu Meeting eksperci OPZG wspólnie z organizacjami pacjentów zgodnie podkreślili potrzebę rozszerzania zakresu refundacji szczepionek przeciw grypie. Apelują, by dla osób powyżej 75 roku życia szczepienia były bezpłatne. Umieszczenie ich na liście leków dla seniorów 75+, kat. „S“ przyczyni się do poprawy wyszczepialności osób szczególnie narażonych na pogrypowe powikłania, wpłynie na zmniejszenie śmiertelności z powodu powikłań pogrypowych, a także obniży wydatki na opiekę szpitalną. 

„Seniorzy nie tylko są o wiele bardziej narażeni na pogrypowe powikłania, ale też sam przebieg choroby jest u nich o wiele cięższy w porównaniu do osób młodszych. Często słyszymy o tzw. „przechorowaniu” grypy, które w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do śmierci. Ze względu na częste komplikacje pogrypowe, znacznie lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Szczepienia przeciw grypie są najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zarażeniom wirusem grypy” –podkreślaprof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy. 

W tym roku Światowa Organizacja Zdrowia stosunkowo późno przekazała producentom rekomendowane szczepy wirusa grypy, które mają być składnikami tegorocznych szczepionek przeciw grypie. Istnieje zatem poważne ryzyko związane z opóźnieniem dostaw szczepionek zaplanowanych na 2019 rok. Szczepienia przeciw grypie zaczynają się we wrześniu, a w związku z opóźnieniami mogą rozpocząć się nawet 2 tygodnie później. Taka sytuacja może doprowadzić do mniejszej wyszczepialności lub ze względu na skumulowanie pacjentów chcących się zaszczepić, do niedoborów szczepionek w sezonie. Szczególnie dotkliwe może to być dla seniorów, grupy, która w najwyższym stopniu potrzebuje ochrony.

Zdrowe Pióro

Spotkanie Flu Meeting było również okazją do wręczenia nagród laureatom konkursu „Zdrowe Pióro”. Kolejna edycja została zorganizowanaw celu uhonorowania dziennikarzy, którzy dzięki swojej pracy przyczyniają się do walki z wciąż rosnącą liczbą zachorowań na grypę oraz pomagają w lepszym zrozumieniu korzyści płynących z profilaktyki grypy.Nagrody te przyznawane są w 3 kategoriach: telewizja, prasa i internet. Rada Naukowa Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy statuetki „Zdrowe Pióro” przyznała Agnieszce Rosłoniak z TVP2 – Pytanie na Śniadanie, Katarzynie Nowickiej z Wprost, Marzenie Bartoszuk z Poradnika Domowego oraz Edycie Hetmanowskiej z Medexpress.

Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy jest inicjatywą społeczną niezależnych ekspertów medycznych. Celem Programu jest poprawa wyszczepialności przeciw grypie w Polsce, zwłaszcza wśród pacjentów z grup ryzyka oraz informowanie Polaków o zagrożeniach związanych z grypą i jej powikłaniami. Organizatorem Społecznej Kampanii Informacyjnej powstałej w ramach Programu jest Fundacja Nadzieja dla Zdrowia. Działania skierowane są do środowiska medycznego, opinii publicznej, samorządu oraz do pracodawców. Przedsięwzięcie spotkało się z aprobatą najważniejszych instytucji działających na rzecz poprawy zdrowia publicznego, wielu organizacji zrzeszających lekarzy, pracodawców, związki samorządów i towarzystwa medyczne. W działania Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy zaangażowali się również eksperci medyczni, liderzy opinii, ludzie nauki, kultury oraz biznesu.