Dom do góry nogami wzniesiony w Mielnie niezgodnie z umową

NIK skontrolowała nadzór nad inwestycjami w pasie nadbrzeżnym. Uznaniowość w zakresie lokalizacji inwestycji stwierdzono w gminie Mielno. Decyzje o warunkach zabudowy wydawano, pomimo niespełnienia wszystkich wymaganych warunków lub nieuzasadnienia wyjątków w ustalaniu parametrów dla nowej zabudowy. Spośród 31 zbadanych decyzji, 5 zostało wydanych z naruszeniem art. 61 ust. 1 ustawy o planowaniu oraz 1 na podstawie nierzetelnej analizy, sporządzonej na potrzeby inwestora, a nie dla zachowania ładu przestrzennego. Konsekwencją powyższego – do czasu uchwalenia miejscowego planu – jest możliwość realizacji kolejnych inwestycji, z uwzględnieniem parametrów zabudowy poprzednio nieprawidłowo ustalonych. 

Organy wykonawcze gmin i powiatów nie określiły jasnych i przejrzystych zasad udostępniania nieruchomości w sezonie letnim, zwłaszcza atrakcyjnych terenów plaż i ich okolic, przeznaczonych na prowadzenie działalności sezonowej. Pomimo, że określenie takich zasad nie jest obowiązkiem ustawowym, to jednak w ocenie NIK, ich brak może przyczynić się do zaistnienia mechanizmów korupcjogennych16. Wyniki kontroli wykazały, że nawet określenie minimalnych stawek czynszu za najem lub dzierżawę przez rady gmin w drodze uchwały (jak w gminach Krokowa, Rewal) lub zarządzeniem wójta (jak w gminach Mielno, Ustronie Morskie) było działaniem niewystarczającym. W dokumentach tych zawarto uregulowania umożlwiające organom wykonawczym ustalanie ich poniżej stawek minimalnych. Wymagało to jednak rzetelnego uzasadnienia. Stwierdzono natomiast przypadki stosowania nawet 7 i 8-krotnie niższych stawek bez uzasadnienia. W ocenie NIK, brak transparentności w udostępnianiu nieruchomości na sezon letni, w połączeniu z brakiem sporządzania przez wójtów trzyletnich planów gospodarowania nieruchomościami, świadczy także o nierzetelnej realizacji zadań związanych z uzyskiwaniem dochodów budżetowych. 

Wyniki kontroli wskazują na możliwość występowania mechanizmów korupcjogennych  polegających na słabości mechanizmów kontroli zarządczej w badanych obszarach, dowolności postępowania oraz braku wymaganej jawności działania. Świadczyć o tym może przeznaczanie nieruchomości na inne cele niż określone w umowach, brak jasnych i transparentnych zasad ich udostępniania na sezon letni, jak również określenie minimalnych stawek czynszu za najem lub dzierżawę nieruchomości i jednocześnie umożliwienie organom wykonawczym ich obniżenie. 

1. 1.W badanym okresie gminy udostępniały nieruchomości w pasie nadbrzeżnym na podstawie 712 umów dzierżawy, z tego: 402 (56,4%) na okres do 3 miesięcy. Najwięcej umów dzierżawy 406 zawarto w gminie Mielno, w tym 294 (72,4%) na okres do 3 miesięcy. 
2. 2.2 z 8 gmin udostępniało nieruchomości z naruszeniem zasad określonych w ustawie ogn. Wójt gminy Mielno nie uzgodnił z właściwym organem administracji morskiej wydzierżawienia 4 nieruchomości w pasie technicznym. Natomiast gmina Rewal udostępniała grunty SP osobom trzecim bez uzyskania pisemnej zgody starosty gryfickiego. 
3. 3.Posadowienie w gminie Mielno na części wydzierżawionej działki obiektu nieprzewidzianego w umowie, tj. „domu do góry nogami”. Dzierżawca posiadał zgodę na zagospodarowanie działki wyłącznie obiektami przeznaczonymi do prowadzenia działalności handlowej67 
4. 4.Uznaniowość w zakresie lokalizacji inwestycji stwierdzono w gminie Mielno. Decyzje o warunkach zabudowy wydawano, pomimo niespełnienia wszystkich wymaganych warunków lub nieuzasadnienia wyjątków w ustalaniu parametrów dla nowej zabudowy. Spośród 31 zbadanych decyzji, 5 zostało wydanych z naruszeniem art. 61 ust. 1 ustawy o planowaniu oraz 1 na podstawie nierzetelnej analizy, sporządzonej na potrzeby inwestora, a nie dla zachowania ładu przestrzennego. Konsekwencją powyższego – do czasu uchwalenia miejscowego planu – jest możliwość realizacji kolejnych inwestycji, z uwzględnieniem parametrów zabudowy poprzednio nieprawidłowo ustalonych. 

W ocenie NIK, najskuteczniejszą gwarancją odpowiedniego kształtowania ładu przestrzennego jest objęcie obszaru pasa nadbrzeżnego miejscowymi planami zagospodarowania. Ich brak stwarza zagrożenie dla ładu przestrzennego oraz ogranicza możliwość jego kształtowania przez organy gmin i społeczność lokalną. Posiadanie przez gminy miejscowych planów miałoby istotny wpływ na wyeliminowanie nadużyć w zakresie zagospodarowania przestrzennego. Bezpośredni wpływ na realizację tego zadania mają organy gmin.