Zabytek w Kołbaczu doceniony przez Prezydenta RP

Klasztor cystersów w Kołbaczu jest tym samym trzecim Pomnikiem Historii na Pomorzu Zachodnim. Dwa pozostałe to zespół katedralny w Kamieniu Pomorskim oraz zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz średniowieczne mury obronne w Stargardzie Szczecińskim.

- Takie miejsce jak Kołbacz, związane z odległą historią, mają walor wzbogacania o piękno naszego życia. [..] Mam nadzieję, że wspólnym trudem państwa, władz kościelnych i samorządowych uda się przywrócić rangę tego obiektu i całej miejscowości. Wszak Kołbacz leży na szlaku cysterskim, który łączył kulturę polską z kulturą zachodu, wiodąc do takich miejsc w Europie, które wpływają na nasze życie także współcześnie. Ważne jest, by zwiększyć szanse na zdobycie środków niezbędnych na przywrócenie temu miejscu świetności -  mówił w Kołbaczu prezydent Bronisław Komorowski, przekazując rozporządzenie ustanawiające zabytkowy klasztor Pomnikiem Historii.

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie, ze względu na wartości historyczne, artystyczne i naukowe, materialne i niematerialne, założenia pocysterskiego będącego wybitną realizacją z przełomu romanizmu i gotyku, wyróżniającą się nowatorstwem rozwiązań architektonicznych oraz wysokiej klasy detalem, a także unikatową konstrukcją ciesielską nawy głównej świątyni, adaptowanej w XVI w. na spichlerz – czytamy w rozporządzeniu Prezydenta RP.

Terminem Pomnik Historii określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pomniki Historii ustanawiane są od 1994 r. Do dziś to najwyższe wyróżnienie nadano 60 zabytkom. Z każdym rokiem lista najcenniejszych obiektów sukcesywnie powiększa się.

Kołbacz leży w gminie Stare Czarnowo w powiecie gryfińskim. Od końca XII wieku do 1535 roku znajdowało się tam opactwo cysterskie.

Klasztor w Kołbaczu był najstarszym opactwem cysterskim na Pomorzu Zachodnim. Ufundowany został przez kasztelana Warcisława Świętoborzyca. Budowany był od początku XIII do początku XIV wieku i przebudowany do połowy XIV wieku. Poszczególne fazy budowy odpowiadają zmieniającym się wpływom politycznym na Pomorzu Zachodnim. W partii najstarszej doszukiwać się można wpływów duńskich. Część młodsza ujawnia natomiast wpływy marchijskie, związane z następnymi pokoleniami cystersów współpracujących z konwentami w Lechnin i Dargun. Prace przerywane były przez kolejne kataklizmy: pożar w 1247 roku i uderzenie pioruna w sygnaturę w roku 1253. Oficjalnie budowę kościoła zakończyła jego uroczysta konsekracja, której dokonał 8 lipca 1347 roku biskup kamieński Jan I w asyście dwóch innych biskupów i księcia Barnima III.

Do tej pory w Kołbaczu zachowały się: piwnice i przyziemie zachodniej części klasztoru (tzw. Dom Konwersów), Dom Opata (zbudowany w 1. połowie XIV wieku) oraz dwa budynki gospodarcze z tego samego okresu (stodoła i owczarnia). Obecnie zlokalizowana jest tam parafia rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa.