Historyczna inwestycja MEC Koszalin: osiem ofert na budowę nowej elektrociepłowni gazowej

Rozmowa ze Zbigniewem Nowakiem, prezesem Miejskiej Energetyki Cieplnej w Koszalinie Panie Prezesie, Miasto Koszalin przejęło 100% udziałów w MEC, odkupując je od ENGIE. Co ta decyzja oznacza dla spółki i mieszkańców? Zbigniew Nowak: To była decyzja strategiczna, która zapewnia miastu pełną kontrolę nad przyszłością lokalnego systemu ciepłowniczego. Własność publiczna daje nam większą przejrzystość i możliwość szybszego reagowania na zmieniające się warunki. Najważniejszym wyzwaniem jest jednak odpowiedzialne finansowanie transformacji, aby nie obciążyć nadmiernie mieszkańców. W ciepłownictwie trwa rewolucja – mówi się o pompach ciepła sterowanych sztuczną inteligencją i sieciach 5G. Jak Pan widzi te trendy w kontekście Koszalina? Zbigniew Nowak: To prawda, jesteśmy w momencie przełomowym. Nowe technologie ciepłownicze wykorzystujące algorytmy AI stają się coraz bardziej realną alternatywą – nie tylko dla domów jednorodzinnych, ale też dla systemów miejskich. Dzięki sztucznej inteligencji można optymalizować pracę urządzeń w czasie rzeczywistym, bazując np. na prognozach pogody czy aktualnych giełdowych cenach zakupu energii. Oznacza to realne oszczędności zużycia i kosztów energii. Ważną sprawą jest także przewidywanie stanów awaryjnych poprzez analizę konkretnych parametrów przy produkcji i przesyle ciepła. W ten sposób możemy wykryć ewentualne nieprawidłowości dużo wcześniej i zapobiegać niektórym awariom. To jest rewolucja, którą w Koszalinie nie tylko obserwujemy, ale także wdrażamy. Brzmi to jak science fiction, ale wygląda na to, że to już codzienność. Jak to wpisuje się w strategię MEC? Zbigniew Nowak: Nasza strategia 3D – dekarbonizacja, dywersyfikacja, digitalizacja – jest świadomie dopasowana do tej technologicznej fali. Sieci ciepłownicze nowej generacji  pracujące na niższych temperaturach, nowe wielopaliwowe źródła wytwarzające ciepło, ciepłą wodę i energię elektryczną oraz zarządzanie całym procesem za pomocą programów maszynowych i AI to nasz cel. Z uwagi na zastosowane technologie staniemy się przedsiębiorstwem elektrociepłowniczym z rozproszonymi źródłami w mieście. Dążymy do stworzenia takiego systemu, który będzie wykorzystywał każdą porcję energii co pozwoli na jej optymalne zagospodarowanie i obniży koszty. To nie jest zwykła modernizacja kotłów i rur – to wprowadzenie nowego sposobu myślenia i zarządzania systemem ciepłowniczym w Koszalinie.  W ciepłownictwie mówi się dziś również o magazynach energii, geotermii, czy wodorze. Jak Pan ocenia te trendy? Zbigniew Nowak: Magazyny ciepła są ważną częścią modernizowanego przez nas systemu. Pozwalają gromadzić nadwyżki wyprodukowanej energii i oddawać ją do sieci w innym czasie. Przy jednostkach kogeneracyjnych (wytwarzających ciepło i energię elektryczną) powstaną magazyny dobowe, które pozwolą na elastyczne korzystanie z tych technologii. Planujemy również budowę co najmniej jednego magazynu sezonowego, który umożliwi zatrzymanie energii na 2-3 miesiące. Mamy zaplanowane lokalizacje takiej infrastruktury w mieście, ale ostateczna decyzja zapadnie po szczegółowych badaniach geologicznych. Analizujemy także potencjał niewielkich złóż geotermalnych, które występują na obrzeżach miasta. Duże nadzieje wiążemy też z technologiami wodorowymi.- dynamicznie rozwijającym się sektorem, który w przyszłości może stać się filarem transformacji energetycznej. Wodór, dzięki swojej wszechstronności, może wspierać zarówno produkcję energii, jak i jej magazynowanie.  Jakie inwestycje w infrastrukturę są obecnie realizowane?  Obecnie przygotowujemy naszą infrastrukturę do tych najważniejszych zmian. Budujemy bezpieczny niezależny model informatyczny, który docelowo będzie wspierał wszystkie procesy technologiczne. Modernizujemy sieć przesyłową, wymieniamy stare odcinki rur, inwestujemy w nowoczesne węzły cieplne. Trwają przygotowania do budowy źródeł opartych na kogeneracji, kotłach gazowych i elektrodowych, biomasie oraz pompach ciepła. Planujemy także rozbudowę sieci w nowych obszarach miasta. Rozważamy wejście w produkcję chłodu z ciepła systemowego.  Co istotne, na platformie e-Zamówienia opublikowaliśmy już ogłoszenie o przetargu na budowę wysokosprawnej jednostki kogeneracyjnej w MEC Koszalin o łącznej mocy elektrycznej i cieplnej powyżej 10 MW. To największe zadanie inwestycyjne w historii MEC. A to dopiero początek zmian. Kolejne inwestycje warte wiele milionów złotych, obejmujące zarówno źródła ciepła, jak i modernizację sieci przesyłowych chcielibyśmy zrealizować w ciągu najbliższych pięciu lat. Pomimo, iż wiele wyzwań przed nami wierzymy, że uda nam się osiągnąć zaplanowane cele.  W styczniu MEC obniżyło taryfy za ciepło. Czy to zwiastun stabilizacji cen? Zbigniew Nowak: Obniżka była możliwa dzięki oszczędnościom operacyjnym i niższym kosztom paliw. Jednak ceny zależą od wielu czynników: sytuacji rynku paliw, kosztów inwestycji i regulacji klimatycznych. Naszym celem jest utrzymanie cen dla naszych odbiorców na możliwie stabilnym, rozsądnym poziomie. Największym wyzwaniem w dekarbonizacji pozostaje ograniczenie spalania węgla. Spalając to paliwo do ceny węgla musimy doliczać koszty emisji, to oznacza że takie paliwo jest dwukrotnie droższe.   MEC angażuje się także w inicjatywy społeczne – od konkursów dla dzieci po ochronę sokołów. Dlaczego to ważne? Zbigniew Nowak: Bo ciepłownictwo to nie tylko technologia. To również edukacja i odpowiedzialność wobec mieszkańców. Chcemy wzmacniać świadomość ekologiczną, budować więzi i pokazywać, że spółka komunalna jest partnerem zarówno technicznym, jak i społecznym. Jak będzie wyglądał system ciepłowniczy Koszalina za 10 lat? Zbigniew Nowak: Będzie bardziej zielony, cyfrowy i rozproszony. Zamiast jednego dominującego źródła będziemy mieli miks: niskoemisyjną gospodarkę energetyczną opartą na OZE, zarządzaną poprzez AI, z magazynami energii i nowoczesnymi sieciami 5G. Dzięki temu zagwarantujemy mieszkańcom bezpieczeństwo i przystępne ceny. Rozmawiał:  Artur Kukliński     

Koszalin szykuje się do jednej z największych inwestycji infrastrukturalnych ostatnich lat. Chodzi o budowę Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK), czyli spalarni śmieci przy ul. H. Cegielskiego. Inwestycja ma pochłonąć znacznie ponad 200 milionów złotych i będzie finansowana z ogromnym wsparciem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wczoraj zakończył się już drugi przetarg na składanie ofert na jej budowę. Tym razem zgłosiło się trzech wykonawców. W pierwszym postępowaniu przetargowym, termin składania ofert był zmieniany aż pięciokrotnie. Ostatecznie w październiku ubr. wpłynęły tylko dwie oferty, z których każda znacząco przewyższała budżet przewidziany na inwestycję. W związku z tym, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej (PGK) w Koszalinie unieważniło przetarg.   Nowe postępowanie zostało ogłoszone w grudniu 2024 roku. Tym razem zainteresowanie było większe – do przetargu stanęły trzy podmioty: Do przetargu na zaprojektowanie i budowę instalacji przystąpiły trzy podmioty:  SBB ENERGY S.A. z Opola – złożyła ofertę o wartości 387 450 000,00 zł AB Industry S.A. z Ożarowa Mazowieckiego – zaproponowała 277 673 730,00 zł (najniższa oferta) Konsorcjum firm: BUDIMEX S.A. (Warszawa) – lider i ENGITEC TECHNOLOGIES SPA (Włochy) – złożyło ofertę na kwotę 335 129 490,00 zł Obecnie rozpoczęła się analiza złożonych dokumentów. Decyzja o wyborze najkorzystniejszej oferty ma zapaść w najbliższych tygodniach.   Co powstanie przy ul. Cegielskiego? Spalarnia śmieci w Koszalinie ma powstać do grudnia 2027 roku. W ramach inwestycji przewidziano m.in.:  - instalację zdolną do przetwarzania do 30 000 ton odpadów rocznie, - produkcję ciepła i energii elektrycznej w kogeneracji – łącznie ponad 100 000 GJ ciepła i 18 000 MWh energii elektrycznej rocznie, - zasilenie w ciepło około 9 tysięcy gospodarstw domowych, - lokalizację w ramach Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, - spełnienie rygorystycznych norm środowiskowych zgodnych z dyrektywami UE i tzw. BAT (najlepsze dostępne technologie).   Finansowanie z rekordowym wsparciem NFOŚiGW Projekt prowadzony jest przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Koszalinie we współpracy z miastem. Całość jest wsparta przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu „Racjonalna gospodarka odpadami”. Łączny budżet inwestycji to ponad 201 milionów zł netto, z czego: - 72 220 500 zł to bezzwrotna dotacja z NFOŚiGW, - 128 999 970 zł to preferencyjna pożyczka, - 10 000 zł to wkład własny PGK.    Kiedy ruszy budowa? Na razie nie wiadomo. Choć złożono trzy oferty i zakończono formalny etap przetargu, brak rozstrzygnięcia oznacza, że nie może rozpocząć się nawet etap projektowy. Jeśli procedury potrwają jeszcze kilka miesięcy, realny termin rozpoczęcia prac budowlanych to najwcześniej koniec 2025 roku.  Koszalin, jako miasto średniej wielkości, staje się ważnym punktem na mapie inwestycji ekologiczno-komunalnych w Polsce. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to do końca 2027 roku mieszkańcy zyskają nowoczesną instalację i nowe źródło ciepła. A Polska – kolejną cegiełkę w budowie gospodarki cyrkularnej.