Koszalin, Poland
wydarzenia

Gdy system pada, urząd milknie. NIK alarmuje: samorządy niegotowe na kryzys!

Autor Ala za NIK 17 Kwietnia 2025 godz. 10:19
Cyfryzacja usług publicznych przyniosła obywatelom większą dostępność i wygodę w załatwianiu spraw urzędowych. Jednocześnie rosnąca skala wykorzystania systemów informatycznych niesie za sobą poważne wyzwania – zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa danych i ciągłości działania urzędów w sytuacjach kryzysowych. Najnowszy raport Najwyższej Izby Kontroli pokazuje, że wiele samorządów wciąż nie jest na te wyzwania gotowych.

Kontrola objęła 24 jednostki samorządu terytorialnego – 17 urzędów gmin i 7 starostw powiatowych – w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 20 września 2024 r. Jej celem było sprawdzenie, czy JST skutecznie zarządzają bezpieczeństwem informacji oraz czy posiadają plany zapewnienia ciągłości działania systemów informatycznych.

 

Liczne uchybienia – zagrożenie dla działania urzędów

Wnioski z kontroli są niepokojące. W 71% skontrolowanych urzędów nie zapewniono rozwiązań umożliwiających ciągłość działania w razie awarii systemów informatycznych, co oznacza realne ryzyko dla funkcjonowania tych jednostek w sytuacji zagrożenia – takiego jak pożar, zalanie, cyberatak czy awaria infrastruktury.

 

W 23 z 24 skontrolowanych jednostek stwierdzono istotne nieprawidłowości, m.in.:

 

brak zidentyfikowanych zbiorów danych wymagających ochrony,

brak opracowania lub testowania planów odtworzeniowych,

niewystarczające zabezpieczenie serwerowni,

brak szkoleń pracowników w zakresie bezpieczeństwa informacji,

brak umów z wykonawcami gwarantujących poufność danych.

W wielu przypadkach ochrona była ograniczana jedynie do danych osobowych, pomijając inne wrażliwe informacje, takie jak dane kontrahentów czy konfiguracje środowisk IT. Taka praktyka utrudnia właściwe zarządzanie ryzykiem i może skutkować poważnymi konsekwencjami w przypadku naruszenia bezpieczeństwa.

 

System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji – nadal rzadkością

Jednym z kluczowych zaleceń NIK było wdrożenie i regularna aktualizacja Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji (SZBI). Tymczasem aż osiem jednostek nie posiadało takiego systemu, a tam, gdzie został wdrożony, często nie przeprowadzano wymaganych przeglądów. Ponadto w ponad połowie urzędów brakowało udokumentowanych polityk ciągłości działania, a tam, gdzie zostały opracowane – nie były testowane.

 

Zaledwie w 10 urzędach przeprowadzano okresowe szkolenia dla personelu, co w połączeniu z brakiem corocznych audytów bezpieczeństwa (stwierdzono ich brak w 9 urzędach) tworzy poważną lukę w systemie ochrony danych.