Zakaz wprowadzania psów na plaże w Ustroniu Morskim uchwalony niezgodnie z prawem

Do RPO wpłynęło pismo osób korzystających z plaż na obszarze Gminy Ustronie Morskie. Wskazują oni, że obowiązuje tam zakaz wprowadzania psów. Godzi to w ich prawa obywatelskie, zwłaszcza w swobodę poruszania się i przebywania w miejscach publicznych. Zastępca  RPO Valeri Vachev zwraca się zatem do wójta gmin y o podjęcie stosownych działań legislacyjnych w celu wyeliminowania niezgodnych z prawem regulacji prawa miejscowego ustanawiających zakaz wprowadzania psów i innych zwierząt na teren gminnych plaż i kąpielisk strzeżonych.

Zakaz ustanowiono w przepisach prawa miejscowego. Zgodnie z postanowieniami § 7 pkt 1 uchwały Nr V/42/2015 Rady Gminy Ustronie Morskie z 31 marca 2015 r. w sprawie regulaminu korzystania z plaży, kąpielisk strzeżonych oraz miejsc wykorzystywanych do kąpieli zlokalizowanych w granicach administracyjnych Gminy Ustronie Morskie, na terenie plaż zabrania wprowadzania psów i innych zwierząt domowych w okresie od 1 czerwca do 30 września.  Nie dotyczy to psów przewodników osób niewidomych i psów asystujących osobą niepełnosprawnym, jeżeli są one trzymane na smyczy. 

Uchwałę podjęto na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, który uprawnia radę gminy do wydania aktu prawa miejscowego określającego zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest stanowisko, że skoro przepis ustawowy (art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zobowiązuje organ samorządu gminnego do ustalenia obowiązków nakładanych na właścicieli zwierząt domowych celem zapewnienia ochrony przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. 

Ten przepis obejmuje bowiem tylko takie sprawy, które nie są objęte delegacją ustawową wynikającą z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a dotyczą zasad i trybu korzystania z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej. 

Zakres delegacji z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wyłącza zatem wydawanie aktów prawa miejscowego na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym (por. wyrok NSA z 20 czerwca 2018 r., sygn. II OSK 3084/17). 

W uchwale z 12 stycznia 2021 r. ws. przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ustronie Morskie Rada Gminy Ustronie Morskie określiła obowiązki właścicieli zwierząt domowych. Ustanowiono m.in. nakaz wyprowadzania psów na smyczy na terenach użytku publicznego, przy czym w przypadku wyprowadzania psów należących do rasy uznawanej za agresywną nakaz ten obejmuje także nałożenie kagańca na pysk psa oraz obowiązek wyprowadzania psa przez osobę pełnoletnią.

Skoro zatem zasady postępowania ze zwierzętami (psami) w miejscach publicznych zostały unormowane w regulaminie utrzymania czystości i porządku, to regulowanie tej samej materii w akcie prawa miejscowego określającym zasady korzystania z gminnych obiektów użyteczności publicznych, jakimi są plaże i kąpieliska strzeżone, należy uznać za sprzeczne z prawem.