Informacja dotycząca polityki plików cookies: Informujemy, iż w naszych serwisach internetowych korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Dalsze korzystanie z naszych serwisów, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności. Zamknij.
Koszalin, Poland
wydarzenia

229 sowieckich pomników powinno znaleźć się w skansenie IPN w Bornem-Sulinowie

Autor Ala za IPN, fot. IPN 28 Czerwca 2016 godz. 14:30
Borne Sulinowo, kiedyś baza wojsk radzieckich w Polsce, będzie miejscem gdzie powstanie skansen pomników wdzięczności Armii Czerwonej - zdecydował Instytut Pamięci Narodowej. Instytut apeluje do samorządów o usuwanie symboli dominacji systemu komunistycznego nad Polską i zapewnia swoją pomoc.

W całej Polsce pozostaje 229 sowieckich pomników. Najwięcej z nich znajduje się w województwie zachodniopomorskim – 43. To wynik inwentaryzacji, jaką w ostatnich miesiącach przeprowadzili pracownicy IPN. 

– Chcieliśmy sprawdzić, ile tego typu monumentów znajduje się w Polsce 27 lat po odzyskaniu wolności. Wyniki inwentaryzacji nas zaskoczyły. Oczekiwaliśmy, że będzie ich jednak mniej. Tym bardziej, że szacowaliśmy, że po II wojnie światowej w PRL powstało około 500 pomników „wdzięczności” Armii Czerwonej. Jesteśmy przekonani, że monumenty te powinny zniknąć z przestrzeni publicznej – mówi wiceprezes Instytutu Paweł Ukielski. 

IPN proponuje samorządom podzielenie się kosztami likwidacji pomników. Ich demontaż musiałby się odbyć na koszt władz lokalnych, IPN może sfinansować transport, a także opiekę nad nimi. – Zgodnie z zapowiedziami chcemy stworzyć skansen, czyli swoisty park edukacyjny, w którym zwiedzający mógłby zapoznać się z historią tych pomników oraz faktycznym ich znaczeniem, symboli zniewolenia Polski po 1945 roku – tłumaczy dyrektor Biura Edukacji Narodowej Andrzej Zawistowski.

Skansen ma powstać w Bornem-Sulinowie (woj. zachodniopomorskie), miejscowości, która aż do 1993 roku była zarządzana przez Sowietów, a następnie Rosjan. – Wybraliśmy Borne-Sulinowo nie tylko z uwagi na historię tego miasta. Władze  samorządowe przedstawiły spójną koncepcję stworzenia w ich miejscowości skansenu pomników Armii Czerwonej. Ponadto spotkaliśmy się z pozytywną reakcją parlamentarzystów z tego terenu – mówi Zawistowski. 

IPN szacuje, że koszt stworzenia skansenu wyniesie około 2 mln zł, choć ostateczne suma będzie znana po dokładnej inwentaryzacji terenu. Pierwszy etap mógłby być gotowy na 1 września 2017 roku, wtedy IPN chce zaprosić tam pierwszych zwiedzających. Pierwszy eksponat już jest – to popiersie gen. Czerniachowskiego, które zostało zdemontowane w Pieniężnie. – Zgłaszają się do nas kolejne miejscowości, które chcą zdemontować sowieckie pomniki. Mam nadzieję, że w ciągu kilku lat wszystkie znajdą się w naszym skansenie w Bornem-Sulinowie – podsumował Ukielski.

Czytaj też

W Podborsku powstanie muzeum sowieckich pomników

Ala za IPN - 14 Lipca 2017 godz. 2:40
Usuwane z przestrzeni publicznej, radzieckie pomniki propagandowe trafią do muzeum pod Białogardem. List intencyjny w tej sprawie został podpisany przez szefa Instytutu Pamięci Narodowej i dyrektora Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, którego filią jest Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku. Muzeum to powstało na terenie obiektu wojskowego 3001, czyli postsowieckiego magazynu amunicji atomowej, który w 2015 r. trafił w zarząd Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu. Kompleks o powierzchni 300 ha składa się z zespołu koszarowego i dwóch magazynów amunicji atomowej. Obiekt zbudowany przez „ludowe” Wojsko Polskie w latach 1967–1969, rok po ukończeniu został przekazany Sowietom. W dwóch schronach przeciwatomowych klasy T-7 przechowywano amunicję atomową – głowice i bomby dla Frontu Polskiego oraz stacjonujących w Polsce jednostek sowieckich. W 1990 r. magazyn przejęty został przez Marynarkę Wojenną, a w 2005 r. trafił do zasobu Służby Więziennej. Fakt ten spowodował, że zachował się w niemalże idealnym stanie.    Misją prezentowanej tam wystawy stałej będzie pokazanie pełnego obrazu działalności propagandowej władz Polski Ludowej w sferze upamiętnień, przez które rozumie się pomniki, kopce, obeliski, kolumny, rzeźby, posągi, popiersia, kamienie pamiątkowe, płyty i tablice pamiątkowe, napisy i znaki, a także pomnikowy sprzęt wojskowy. Działalność ta prowadzona była na szeroką skalę poprzez lansowanie takich zagadnień, jak działania partyzanckie Gwardii/Armii Ludowej na obszarze okupowanym przez Niemców, wdzięczność Armii Czerwonej/Radzieckiej i tzw. braterstwo broni, walka o utrwalenie władzy ludowej czy postaci i wydarzenia ważne dla ideologii komunistycznej. Wszystko to służyć miało legitymizacji reżimu, przy jednoczesnym zakłamaniu historii Państwa i Narodu Polskiego. Planowana wystawa stała będzie miała za zadanie także to, by wyróżnić postawę obywateli, którzy nie godzili się na zawłaszczanie przestrzeni publicznej przez fałszywych bohaterów.  Na ekspozycję składać się będą przede wszystkim oryginalne upamiętnienia lub ich elementy, ale także opatrzone komentarzem historycznym dokumenty i fotografie (związane m.in. z ich budową, odsłonięciem czy organizowanymi przy nich propagandowymi uroczystościami) oraz relacje i wspomnienia (z naciskiem na uczestników oporu społecznego – od akcji zbrojnych w latach czterdziestych, po happeningi z ostatnich dekad XX stulecia).    Ramy wspólnych działań oraz forma organizacyjna przedsięwzięcia zostaną wypracowane w toku dalszych uzgodnień, a ich podstawą będzie gotowość włączenia do współpracy także innych podmiotów i instytucji, które zechcą w nim uczestniczyć na partnerskich zasadach.