Centrum Dialogu „Przełomy” otwarte

Od grudnia 2015 przez miesiąc czasu trwały dni otwarte CDP, podczas których jego wnętrze zwiedziły 2 tys. mieszkańców Pomorza Zachodniego i Szczecina. Teraz „Przełomy” są jest już dostępne dla wszystkich zwiedzających.

- To w Szczecinie, w grudniu 1970 roku, w roku 1980, 1981 i 1988 rozgrywały się sprawy, które miały bezpośredni wpływ na ogólnopolskie wydarzenia, jakie później nastąpiły. Przypomnienie historii od przedwojnia, przez II wojnę światową, praktycznie do roku 1990 powinno być hołdem nie dla przywódców, ale dla tych, którzy mieli odwagę i wolę zmieniać rzeczywistość. Coraz więcej tych ludzi odchodzi. Niech pozostanie po nich ślad, niech mówią fakty, a nie słowa – w emocjonalnym przemówieniu  podkreślał Andrzej Milczanowski, działacz opozycji antykomunistycznej, minister spraw wewnętrznych w latach 1992–1995.

- Tak, jak powiedział pan Andrzej Milczanowski, coraz więcej osób, które budowały wolną Polskę i Szczecin odchodzi. Mamy wobec nich dług wdzięczności, który możemy spłacić wyłącznie poprzez pamięć i przywracanie im należytego miejsca na kartach historii. Mówi się, że wolność zaczęła się w Gdańsku. Wolność zaczęła się również w Szczecinie i na drodze do tej wolności Szczecin ma swoją wspaniałą kartę i swoich wspaniałych bohaterów. Dlatego kilka lat temu powstała idea Centrum Dialogu „Przełomy”, gdzie zawrzemy historię tamtych wydarzeń, całych 50 lat. To hołd dla poprzednich pokoleń, ale też dar dla następnych, by pamiętali i z niego czerpali dumę, ale i refleksję – jak wielkimi wartościami są wolność i demokracja i jak wiele one poświęceń kosztowały – mówił marszałek Olgierd Geblewicz.

Wystawa stała Centrum Dialogu „Przełomy” to multimedialna prezentacja wydarzeń, które zmieniały historię Szczecina, naszego województwa, całej Polski. To próba przybliżenia młodemu pokoleniu warunków życia, sytuacji społecznej i zmian politycznych, jakie miały miejsce po II wojnie światowej.

Zwiedzając wystawę stałą…

…zmierzamy wzdłuż „linii czasu”, zaczynając w ogarniętym wojną Stettinie. Następnie poznajemy szczegóły wielkiej migracji i możemy zobaczyć zrujnowany, już polski Szczecin. Kolejny punkt wystawy to ciemny okres stalinizmu - terroru i propagandy. Druga połowa lat 50 i początek lat 60 to próba złapania oddechu  -  wyrażająca się m.in. zmianą stylu na bardziej nowoczesny. Sercem Centrum Dialogu „Przełomy” jest część „Niepokorne miasto: Grudzień ’70 – Styczeń’71”, dokumentująca czas rewolty i brutalnej reakcji władz. W 1970  r. na ulice Gdyni, Gdańska, Elbląga i Szczecina wyszli protestujący ludzie, do których wojsko i milicja otworzyły ogień. Na Wybrzeżu zginęły 44 osoby, w samym Szczecinie – szesnaście. Strefa  „Narodziny nadziei: Sierpień ’80 – Grudzień ’81” pokazuje czas narodzin nadziei milionów Polaków – to epoka „Solidarności”. Wypełniają ją zdjęcia ważnych miejsc w Szczecinie w tamtym okresie: Stocznia Szczecińska im. Adolfa Warskiego, w której 30 sierpnia 1980 roku podpisano Porozumienia Sierpniowe, Zarząd Regionu Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych „Solidarność” oraz Dom Kultury Korab – platforma debat związkowych. To w tych miejscach zapadały decyzje, które zmieniły życie mieszkańców miasta i regionu. „Dekada Gierka” pokazuje, jak dzięki kredytom z Zachodu życie w PRL stało się bardziej kolorowe.  Ale widzimy też, jak rzeczywistość zaczęła się szybko zmieniać : sklepowe półki, chwilowo zapełnione towarami, zaczęły pustoszeć, pojawiły się kartki na cukier, a przed sklepami kolejki. „Linia czasu” następnie prowadzi widza w mroczny czas, który nastąpił po wielkim społecznym zrywie – czas stanu wojennego. Nadzieje na nową, lepszą Polskę zostały zniszczone 13 grudnia 1981 roku: na ulice polskich miast wyjechały czołgi, transportery opancerzone, samochody wojskowe i milicyjne. Zawieszono swobody obywatelskie, zdelegalizowano „Solidarność”. Wojsko i milicja spacyfikowały strajkujące zakłady pracy, doszło do rozlewu krwi na Śląsku, w kopalni Wujek. „Koniec i początek: Sierpień ’88 – Czerwiec ’89” - w ostatniej przestrzeni wystawy zaprezentowano najważniejsze wydarzenia, które doprowadziły do przełomu ustrojowego w Polsce, potem do Jesieni Narodów w Europie Środkowej i Wschodniej i  do zjednoczenia  Europy. Przedstawiono tu  polską rzeczywistość drugiej połowy lat osiemdziesiątych i ostatni etap drogi do upadku komunistycznego reżimu.

CDP już czeka na gości

Pomysł na utworzenie Centrum Dialogu „Przełomy” zrodził się w 2005 roku, a jego autorką była Agnieszka Kuchcińska-Kurcz. Kubatura powstała według projektu światowej sławy architekta Roberta Koniecznego z katowickiej pracowni architektonicznej KWK Promes.

Pawilon powstał z pomocą funduszy Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013. Koszt inwestycji to 27 mln zł, przy dofinansowaniu w wysokości ponad 16 mln zł. Ponad 10 mln zł pochodziło z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego.