A. Bodnar: Trzeba przywrócić zaufanie przedsiębiorców do sądów i prokuratury

 Musimy doprowadzić w Polsce do tego, abyśmy już nigdy nie mieli wątpliwości, że wyroki są wydawane przez sądy w prawidłowej obsadzie, przez sędziów, którzy mają pełny mandat do orzekania. Po drugie, trzeba naprawić, odzyskać dla nas wszystkich Trybunał Konstytucyjny. I po trzecie, musimy też spowodować, żeby sądy działały szybko i efektywnie, czyli musimy się skupiać nie tylko na aspektach związanych z instytucjonalnymi gwarancjami niezależności sądów, ale także na tym, aby one funkcjonowały szybko, sprawnie, dobrze, w sposób przewidywalny i odpowiedzialny – mówi agencji Newseria Biznes prof. Adam Bodnar.

Jak wskazuje, stabilność prawa jest kluczowa dla środowiska biznesowego, a poprawa relacji z przedsiębiorcami jest jednym z priorytetów nowego rządu i resortu sprawiedliwości.

– Przedsiębiorcy są absolutnie fundamentem dla naszego funkcjonowania. Myślę, że musimy przywrócić poziom zaufania i zwyczajnej, normalnej, codziennej stabilności w tych relacjach – podkreśla minister sprawiedliwości. – Przedsiębiorcy powinni być partnerami w konsultacjach społecznych jakichkolwiek projektów ustaw i powinniśmy tworzyć takie warunki, żeby przedsiębiorczość mogła się w Polsce rozwijać.

Brak stabilności i jakość tworzonego w Polsce prawa od lat pozostaje jedną z największych bolączek polskich przedsiębiorców i inwestorów zagranicznych. Jak wynika z raportów Grant Thornton („Barometr prawa”), problemem jest m.in. fakt, że sukcesywnie skraca się vacatio legis, czyli czas na przygotowanie się firm do zmian. Obecnie przeciętna ustawa gospodarcza wchodzi w życie już po 31 dniach od opublikowania, a rozporządzenie – po siedmiu dniach. Niepokojącym trendem jest też to, że na etapie prac parlamentarnych do projektów dodawane są wrzutki, które mają istotne znaczenie, a mimo to nie są poddawane konsultacjom publicznym i ocenie skutków regulacji. Aż 42 proc. rządowych ustaw, które zostały uchwalone w 2022 roku, nie miało udokumentowanych konsultacji publicznych, a tylko w przypadku 15 proc. rząd odniósł się do zgłoszonych uwag. Wszystko to – w połączeniu z nieprzewidywalnością działania organów państwa – obniża poziom bezpieczeństwa prawnego przedsiębiorców, co z kolei ma wpływ na dynamikę rozwoju polskiej gospodarki.

– Tym, co istotne z mojego punktu widzenia, jest naprawa sądownictwa, ponieważ bez tego nie będzie pozytywnego klimatu dla inwestycji, w tym także inwestycji zagranicznych. A druga taka rzecz, na której mi bardzo zależy, to odzyskanie publicznego zaufania do prokuratury. Prokuratura jest bardzo ważnym organem w funkcjonowaniu państwa, natomiast ona musi się zajmować ściganiem przestępczości, staniem na straży praworządności. To nie może być organ upolityczniony, który wykonuje jakieś zlecenia polityczne czy instrumentalnie wykorzystuje prawo. A niestety zdarzało się tak, że prokuratura wykorzystywała to prawo do prześladowania przedsiębiorców – mówi prof. Adam Bodnar.

W prokuraturze trwają aktualnie duże zmiany organizacyjne i kadrowe zainicjowane przez nowe kierownictwo resortu sprawiedliwości. Nowy minister i zarazem prokurator generalny na podstawie analiz prawnych ustalił, że Dariusz Barski został niesłusznie przywrócony do służby cywilnej w 2022 roku, co pozwoliło mu wówczas zająć stanowisko prokuratora krajowego. Teraz p.o. prokuratora krajowego został Jacek Bilewicz. W tym tygodniu odwołanych zostało też kolejnych czterech prokuratorów okręgowych i sześciu prokuratorów regionalnych. Resort w komunikacie wskazał na „konsekwentny program zmian w prokuraturze, mający na celu przywrócenie tej służby obywatelom”.

– W każdej dziedzinie – niezależnie od tego, czy to będzie egzekucja roszczeń, czy to będzie naprawa sądów, funkcjonowanie prokuratury, działanie Funduszu Sprawiedliwości, czy współpraca międzynarodowa – będziemy się starali służyć obywatelom. Przedsiębiorcy są dla nas ważni jako partner do dyskusji i wskazywania tych rozwiązań, które należałoby w Polsce wprowadzić, aby nasz system prawny naprawić. Spójrzmy chociażby na rejestry sądowe – z punktu widzenia przedsiębiorców to jest bardzo ważne, żeby te rejestry działały szybko, sprawnie i w taki sposób, aby przedsiębiorcy mogli szybko swoje różne roszczenia w tych rejestrach zapisywać. To jest jedna z takich małych rzeczy, ale fundamentalna z punktu widzenia codziennego biznesu – mówi minister sprawiedliwości.

Prof. Adam Bodnar odebrał w miniony weekend nagrodę specjalną w konkursie Lider Polskiego Biznesu, którego organizatorem jest Business Centre Club. Został doceniony m.in. za jego wcześniejsze działania jako Rzecznik Praw Obywatelskich na rzecz praworządności i stabilności prawa – warunków niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju polskiej przedsiębiorczości, a także za znaczący wkład w przestrzeganie praw obywatelskich oraz skuteczne budowanie w Polsce społeczeństwa obywatelskiego.

– Ta nagroda jest docenieniem całego pokolenia prawników i prawniczek, którzy w ostatnich latach walczyli o odzyskanie praworządności, ja byłem tylko jedną z takich osób. Mieliśmy wielu fantastycznych prawników pracujących w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, którzy mnie wspomagali w tym dziele. Warto tu też docenić różne organizacje pozarządowe. Tak więc ta nagroda jest tak naprawdę wyrazem podziękowania dla całej pracy, którą staraliśmy się wykonać, żeby przekonać społeczeństwo, dlaczego to jest ważne z punktu widzenia funkcjonowania demokratycznego państwa. Natomiast dla mnie ta nagroda jest też kredytem zaufania ze strony przedsiębiorców, jeśli chodzi o to, co powinno się w Polsce zrobić, w jaki sposób ten wymiar sprawiedliwości naprawiać – mówi prof. Adam Bodnar.

Obok Adama Bodnara nagrodę specjalną Business Centre Club otrzymał również ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce, Mark Brzezinski, za zasługi dla wzmacniania i rozwoju polskiej przedsiębiorczości i działania na rzecz pogłębiania więzi transatlantyckich. BCC przyznaje nagrody specjalne konkursu Lider Polskiego Biznesu wybitnym osobistościom spoza środowiska przedsiębiorców, które istotnie przyczyniają się do rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki rynkowej w Polsce. Dotychczas otrzymali je m.in.: Margaret Thatcher, Angela Merkel, George Bush, Jerzy Buzek,  Madeleine Albright, Jacques Chirac, Lech Wałęsa, Tony Blair, Bronisław Geremek  i ks. Adam Boniecki.