Równość zaczyna się… na przystanku

Według danych UNICEF aż 15 milionów Polaków jest wykluczonych komunikacyjnie. To dzieci, które nie mają jak dojechać do szkoły. Seniorzy, którzy nie mogą dostać się do lekarza. Dorośli, którzy tracą szanse na zatrudnienie, bo nie mają czym dojechać do pracy. To realne wykluczenie – nie tylko transportowe, ale też społeczne i życiowe.

Mapa wykluczenia

Problem nie dotyczy tylko odległych rejonów Polski. W powiecie koszalińskim wykluczenie komunikacyjne to codzienność mieszkańców takich gmin jak Będzino, Biesiekierz, Manowo, Świeszyno czy Polanów. Brak kursów autobusów oznacza:

utrudniony dostęp dzieci do edukacji,

brak możliwości dojazdu seniorów do lekarza,

ograniczony dostęp dorosłych do rynku pracy.

Mieszkańcy apelują o przywrócenie połączeń – od miesięcy. A sytuacja się nie zmienia.

Nowy rozdział: Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej

26 czerwca 2025 r. w Koszalinie podpisano dokument, który może tę rzeczywistość zmienić. Umowa o dofinansowanie projektu „Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Koszalińsko-Kołobrzesko-Białogardzkiego Obszaru Funkcjonalnego – wyzwania w zakresie mobilności”  to przełomowy moment dla regionu. Porozumienie zawarte między Gminą Miasto Koszalin a Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT) otwiera nowy etap w planowaniu transportu publicznego w północnej części Pomorza Zachodniego.

Wartość projektu: 3 866 379,80 zł

Dofinansowanie z Funduszu Spójności: 2 679 236,60 zł

Wspólna mapa komunikacji – cel na lata

Projekt zakłada aktualizację SUMP (Sustainable Urban Mobility Plan) – dokumentu, który wskaże realne wyzwania w transporcie i wyznaczy kierunki działań do 2045 roku. W jego ramach powstanie wspólna mapa połączeń komunikacyjnych dla całego regionu – obejmująca 23 samorządy.

To ogromny krok naprzód. Dziś komunikacja publiczna w regionie to mozaika rozwiązań: miejskie autobusy w Koszalinie, Kołobrzegu i Białogardzie, prywatni przewoźnicy dowożący dzieci do szkół, pojedyncze połączenia powiatowe i ponadpowiatowe. Brakuje spójności, wspólnego planowania i integracji.

Nowy plan ma to zmienić:

stworzyć spójny system połączeń autobusowych i kolejowych,

wprowadzić jeden wspólny bilet na różne środki transportu – miejskie, gminne, powiatowe, a nawet kolejowe,

umożliwić łatwiejsze przesiadki i planowanie podróży „od drzwi do drzwi”,

połączyć transport autobusowy z siecią kolejową, zwiększając mobilność całego regionu.

Koszalin liderem zmian

To właśnie Koszalin, jako największy ośrodek regionu i lider projektu, pełni kluczową rolę w tej transformacji. Miasto nie tylko koordynuje działania 23 samorządów, ale też planuje inwestycje w nowoczesny tabor – zeroemisyjne autobusy elektryczne i infrastrukturę do ich ładowania.

– „Zrównoważony transport to nie tylko ekologia. To przede wszystkim wyrównywanie szans mieszkańców” – podkreśla prezydent Koszalina Tomasz Sobieraj.

Dzięki wspólnej strategii już w najbliższych latach mieszkańcy gmin takich jak Cewlino, Wyszebórz czy Wyszewo nie będą musieli wstawać o 4:30, by zdążyć do szkoły czy pracy. Autobus o 7:00 stanie się normą, a nie luksusem.

Transport tworzony razem z mieszkańcami

Nowoczesny system mobilności nie powstanie zza biurka. Dlatego Plan zakłada szerokie konsultacje społeczne, warsztaty, badania ankietowe i analizy potrzeb mieszkańców. Dzięki temu możliwe będzie precyzyjne dopasowanie połączeń do codziennych tras i rytmu życia ludzi – od dojazdu dzieci do szkół, przez wizyty u lekarzy, po codzienne dojazdy do pracy.

Równość zaczyna się na przystanku

„Mieszkańcy wykluczonych transportowo miejscowości nie mają takich samych szans jak inni” – to nie slogan, lecz brutalna prawda. Bo równość nie zaczyna się w szkole ani na maturze. Równość zaczyna się na przystanku. Na drodze do szkoły. Na decyzji wójta, radnych i ministrów.

Nowoczesny transport publiczny to nie tylko autobusy i rozkłady jazdy. To narzędzie wyrównywania szans społecznych, edukacyjnych i zawodowych. To sposób na walkę z depopulacją i marginalizacją wsi. To gwarancja, że dzieci z mniejszych miejscowości będą miały takie same możliwości jak ich rówieśnicy z miasta.

Mobilność przyszłości zaczyna się dziś

„Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Koszalińsko-Kołobrzesko-Białogardzkiego Obszaru Funkcjonalnego” to nie tylko dokument. To konkretna wizja przyszłości, w której region funkcjonuje jako całość – z jedną mapą transportową, wspólnym biletem, skoordynowanymi rozkładami jazdy i zeroemisyjnym taborem.

To wizja, w której dziecko z Cewlina nie musi wstawać o 5:30, żeby dotrzeć do szkoły. Senior z Wyszewa pojedzie do lekarza, a dorosły z Manowa – do pracy. To wizja, w której transport nie wyklucza, tylko łączy.

Bo przyszłość Pomorza Środkowego zaczyna się nie w salach obrad ani na mapach planistów. Zaczyna się na przystanku.

 Pełen raport: https://bialogard.info/public/info/2022/7861/2022-10-25_166669199812.pdf