„Jak zdobywaliśmy Pomorze” — premiera książki, która odsłania zapomniane historie. Spotkanie autorskie na festiwalu w Darłowie

Reporterzy oparli swoje teksty na pamiętnikach, dokumentach, relacjach świadków i licznych rozmowach z mieszkańcami. Książka nie jest ani rocznicową publikacją, ani pamiątkowym albumem. To wstrząsający reportaż o ludziach, którzy w tym przełomowym czasie tracili domy, ojczyznę, tożsamość, ale też znajdowali nowe miejsce do życia.

Autorzy mierzą się z historią, którą przez dekady w Polsce spychano na margines, tłumiono, mitologizowano. Opowiadają o Niemcach, którzy nie chcieli opuszczać swoich domów, i o Polakach, którzy przyjeżdżali na tzw. ziemie odzyskane i nie chcieli pytać o wcześniejszych mieszkańców. To także opowieść o trudnej pamięci, która do dziś nie przebiła się w pełni do debaty publicznej.

Tematy i konteksty

Podczas pracy nad książką autorzy dotarli do niezwykle różnorodnych historii — o grabieżach, brutalnych wysiedleniach, osadnictwie wojskowym i cywilnym, a także o pierwszych latach życia w nowych, „odzyskanych” miastach i wsiach. Z prezentacji wynika, że książka w nowatorski sposób pokazuje lokalne historie:

Przedstawia realne dramaty ludzi — i Niemców, i Polaków.

Nie unika tematów trudnych i wstydliwych, jak przemilczane grabieże, przemoc, czy konflikty między nowymi osadnikami.

Podkreśla, jak bardzo ten okres wpłynął na kształtowanie współczesnej tożsamości Pomorza.

Autorzy zwracają uwagę, że była to przestrzeń „rozdarta” — pomiędzy tym, co zostało utracone, a tym, co dopiero miało się narodzić. W książce znajdziemy m.in. relacje o tym, jak wyglądały pierwsze dni w przejętych domach, jak osadnicy radzili sobie z obcością, brakiem infrastruktury, poczuciem tymczasowości i obawą przed powrotem dawnych właścicieli.

Spotkanie premierowe

Przedpremierowe spotkanie z autorami odbędzie się 11 lipca 2025 roku o godz. 13:00 w hali festiwalowej na plaży wschodniej w Darłowie, w ramach Festiwalu Media i Sztuka.

W rozmowie udział wezmą:

Artur Domosławski

Magdalena Grzebałkowska

Marta Grzywacz

Ewa Winnicka

Michał Wójcik

Cezary Łazarewicz (który poprowadzi dyskusję)

Spotkanie będzie dostępne w polskim języku migowym (PJM) oraz transmitowane online (LIVE).

Książka

Publikacja ukaże się nakładem Domu Wydawniczego REBIS 29 lipca 2025 roku. Będzie miała twardą oprawę i liczyć będzie 480 stron. Cena wynosi 64,99 zł.

Dlaczego warto?

„Jak zdobywaliśmy Pomorze” to książka ważna, odważna i potrzebna. Otwiera trudną dyskusję o tym, co się wydarzyło po wojnie na tzw. ziemiach odzyskanych. To także opowieść o ludziach — ich nadziejach, lękach i próbach budowania nowej tożsamości w miejscu, które jeszcze chwilę wcześniej było dla nich zupełnie obce.