Koszalin: 106. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

Tradycyjnie w koszalińskich obchodach rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego wezmą udział rodziny powstańców, którzy są pochowani na koszalińskim cmentarzu. Spodziewać się można także "Wiary Lecha", czyli przedstawicieli klubu Lech Poznań, którzy co roku biorą udział w uroczystości.

Powstanie Wielkopolskie

Chociaż Powstanie Wielkopolskie (1918-1919) jest znane przede wszystkim z sukcesu, jakim było wyzwolenie Wielkopolski spod zaboru pruskiego i dołączenie jej do odradzającego się państwa polskiego, nie jest ono powszechnie kojarzone z wielkimi łupami wojennymi. Niemniej jednak, powstanie miało swoje specyficzne aspekty związane z przejęciem zasobów, sprzętu wojskowego i innych dóbr w trakcie walk. Poniżej przedstawiam kilka szczegółów dotyczących tej kwestii.

1. Przejęcie sprzętu wojskowego

Podczas Powstania Wielkopolskiego, powstańcy zdobywali spore ilości broni i amunicji, które znajdowały się w magazynach niemieckich. Niemcy, będący w trakcie zakończenia działań wojennych w I wojnie światowej, starali się wycofywać swoje wojska z Wielkopolski, co dawało powstańcom możliwość przejęcia niemieckiego uzbrojenia.

• Broń strzelecka – Powstańcy zdobywali karabiny, pistolety, granaty oraz amunicję, które były niezbędne do kontynuowania walk.
• Wozów bojowych – Część powstańców zdobyła niemieckie działa polowe i wozów bojowych, które wzmocniły ich siłę ognia w trakcie walk.
• Maszyny wojenne – Zatrzymali również transporty kolejowe z amunicją oraz sprzętem wojskowym, który był używany przez Niemców w trakcie I wojny światowej.

2. Zdobycze cywilne

W kontekście łupów wojennych, trudno mówić o wielkich "łupach cywilnych", jak to miało miejsce w większych wojnach, gdzie strona agresorska plądrowała zasoby cywilne. Powstanie Wielkopolskie miało raczej na celu szybkie i skuteczne wyzwolenie regionu, niż zbieranie dóbr materialnych. W trakcie walk dochodziło jednak do różnego rodzaju przeszukań i przejęć mienia.

• Zajmowanie niemieckich magazynów – Powstańcy przejmowali niemieckie zapasy żywności, ubrania wojskowe oraz inne zasoby logistyczne, które mogły im pomóc w kontynuowaniu walk.
• Przejęcie infrastruktury – Istotnym elementem powstania było także przejęcie niemieckich obiektów przemysłowych, fabryk i innych kluczowych punktów infrastrukturalnych, które miały duże znaczenie zarówno wojskowe, jak i gospodarcze.

3. Zajęcie miast i kluczowych obiektów

Powstanie koncentrowało się głównie na przejmowaniu miast i ważnych węzłów komunikacyjnych, co wiązało się z przejmowaniem zasobów strategicznych, takich jak:

• Zakłady przemysłowe – Wiele zakładów przemysłowych w Wielkopolsce było pod niemiecką kontrolą, a ich przejęcie miało duże znaczenie gospodarcze. Powstańcy, zdobywając te obiekty, nie tylko zdobywali sprzęt, ale także zapasy surowców.
• Transport kolejowy – Po zdobyciu węzłów kolejowych powstańcy przejęli także niemieckie zapasy w transportach kolejowych, a także zyskali kontrolę nad ważnymi liniami kolejowymi.

4. Łupy wojenne a morale powstańców

Powstanie Wielkopolskie było głównie zbrojnym zrywem narodowym, mającym na celu wyzwolenie regionu spod zaboru niemieckiego. Choć powstańcy zdobywali zasoby militarne i strategiczne, to powstanie to było w dużej mierze zorganizowane i miało określony cel polityczny – przyłączenie Wielkopolski do Polski, a nie zdobywanie łupów wojennych. Takie działania miały charakter bardziej militarny niż rabunkowy, co odróżniało to powstanie od innych, bardziej brutalnych zrywów w historii.

5. Powstanie a inne zbiory wojenne

Powstanie, z uwagi na swoje szybkie i skuteczne działanie, nie miało charakteru długotrwałej wojny, w której "łupy wojenne" byłyby regularnym elementem. Zamiast tego koncentrowano się na odzyskaniu ważnych zasobów militarnych i ekonomicznych, które mogły pomóc w obronie regionu i w dalszym procesie budowy polskiego państwa.

6. Zakończenie działań wojennych i rola armii niemieckiej

Na skutek podpisania rozejmu w Compiègne (11 listopada 1918 r.) i zakończenia I wojny światowej, Niemcy musiały rozpocząć wycofywanie swoich wojsk z terenów Polski, w tym z Wielkopolski. Powstańcy, którzy przeszli do ofensywy, zajmowali kolejne niemieckie garnizony i obiekty wojskowe, co wiązało się z przejęciem różnych dóbr wojskowych.

Podsumowanie

Choć Powstanie Wielkopolskie w głównej mierze miało na celu wyzwolenie regionu i przyłączenie go do Polski, w trakcie walk powstańcy zdobywali różnorodne zasoby militarno-logistyczne, takie jak broń, amunicję, sprzęt wojskowy, a także ważną infrastrukturę. Mimo to, łupy wojenne nie stanowiły głównego celu powstania, a zdobyte dobra były wykorzystywane głównie do kontynuowania walki i umacniania polskiego państwa.