Polskie Radio: Więcej rządowych pieniędzy, mniej słuchaczy

Z danych przedstawionych przez spółkę wynika, że słuchalność anten stacji jeszcze w 2016 r. wyniosła 17,6%, podczas gdy w 2021 r. już tylko 7,9%. Największy spadek słuchalności odnotowano w tym okresie w przypadku Programu 3 - z 7,9% do 1,9%.

Jak ustaliła Najwyższa Izba Kontroli rosnące w latach 2017-2021 koszty działalności spółki pokrywano środkami z abonamentu i rekompensatami za utracone wpływy. Ich udział w przychodach Polskiego Radia S.A. wynosił od 68% do 83%. Mimo to w 2019 r. spółka poniosła stratę w wysokości 10,4 mln zł, a w 2021 r. niemal ją podwoiła.

Znacznie zmieniła się także struktura przychodów Polskiego Radia S.A. z reklam. Wzrósł udział tych, które zostały sfinansowane przez administrację rządową – z 5% ogółu przychodów do ponad 30%, a także spółek Skarbu Państwa - z powyżej 18% do 25,5%. Najbardziej znaczącymi kontrahentami reklamowymi Polskiego Radia S.A. były w tym czasie: Kancelaria Premiera, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwo Finansów, a w przypadku spółek - Totalizator Sportowy, PKN Orlen i Grupa LOTOS. Temu trendowi towarzyszył spadek pozostałych przychodów reklamowych, zwłaszcza pochodzących od firm komercyjnych – z ok. 76% przychodów ogółem do ok. 43%.

NIK skontrolowała także wszystkie 17 rozgłośni regionalnych Polskiego Radia i w sprawie byłych prezesów dwóch z nich złożyła doniesienia do prokuratury. W przypadku obecnego Radia Poznań, wówczas noszącego nazwę Radio Merkury, zawiadomienie dotyczy podejrzenia umyślnego popełnienia przestępstwa przez ówczesnego prezesa zarządu stacji, które polegało na wyrządzeniu rozgłośni szkody majątkowej wielkich rozmiarów. Chodzi o niegospodarne wydanie w okresie od 11 marca 2016 r. do 16 lipca 2018 r. w sumie ponad 3,1 mln zł na tzw. rebranding Radia i obchody jego 90-lecia, przez co rozgłośnia straciła płynność finansową.

Drugie zawiadomienie dotyczy Radia Opole i możliwości nieumyślnego wyrządzenia znacznej szkody majątkowej tej spółce w okresie od 3 stycznia 2020 r. do 16 maja 2022 r. przez ówczesnego prezesa zarządu. Szkoda wyniosła ok. 256 tys. zł, a chodzi o wynagradzanie firm zewnętrznych za zlecone usługi doradcze, mimo że ich zakres, w całości lub w części, pokrywał się z zakresem zadań powierzonych m.in. pracownikom i osobom zatrudnionym na umowach. Usługi te dotyczyły konsultowania np. porozumień, monitoringu anteny Radia Opole oraz anten konkurencyjnych rozgłośni lokalnych, organizacji studia festiwalowego przy Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej, a także usług doradczych w zakresie zwiększenia atrakcyjności oferty kulturalnej i nagraniowej studia M (studio analogowe).

Jednym z istotnych punktów w budżecie publicznej radiofonii są przychody Agencji Reklamy, które w spółce Polskie Radio wyniosły w badanym okresie ok. 275 mln zł, jednak znacznie zmieniły się ich źródła. Z 18,3% do 25,5% zwiększył się udział przychodów uzyskiwanych od spółek Skarbu Państwa, a z 5% do 30,4% od administracji rządowej.

W odniesieniu do pięciu rozgłośni regionalnych, które osiągnęły najwyższe przychody z tytułu reklamy i sponsoringu w łącznej wysokości niemal 10,5 mln zł, większość wpływów - 61,5% - pochodziło z samorządu terytorialnego.

W badanym okresie liczba osób zatrudnionych na etatach w tej spółce wzrosła z ok. 1170 (średnio) w 2017 r. do ok.1253 w 2020 r., po czym w kolejnym roku spadła do ok. 1227. Grupa pracowników twórczych (m.in. dziennikarze, wydawcy, obsługa pionu programowego) stanowiła niecałą połowę zatrudnionych (od ok. 45% do ok. 46%).

Przeciętne wynagrodzenie pracowników etatowych wzrosło w latach 2017-2021 o niemal 18% - z ok. 5,4 tys. zł do ponad 6,3 tys. zł, natomiast ich honoraria za wykonane zadania o ponad 40% - z ok. 1,7 tys. zł do ok. 2,4 tys. zł.

W 2020 r. wszystkie 17 rozgłośni regionalnych osiągnęły dodatni wynik finansowy brutto, a w 2021 r. – 16 spółek (PR Lublin odnotowało stratę w wysokości 0,2 tys. zł).

Wnioski NIK

W związku z wynikami kontroli NIK skierowała wnioski m.in. do spółek radiofonii publicznej – Polskiego Radio S.A. oraz rozgłośni regionalnych - o zintensyfikowanie ich funkcjonowania poprzez:

wzmocnienie nadzoru nad realizacją planów programowo-finansowych w zakresie uzyskania zaplanowanych udziałów kategorii audycji;

zapewnienie realizacji zobowiązań określonych w karcie powinności na lata 2020-2024 w zakresie minimalnych udziałów głównych kategorii audycji;

wprowadzenie mechanizmów zapewniających skuteczniejszą kontrolę zarządczą nad poszczególnymi komórkami organizacyjnymi spółki w zakresie przestrzegania przepisów prawa i wewnętrznych regulacji;

objęcie gospodarki finansowej i majątkowej spółek kompleksową kontrolą wewnętrzną i/lub audytem (także zewnętrznym) w celu wczesnego wykrywania potencjalnych naruszeń prawa lub niegospodarności.

Link do całego raportu  TU.