Deklaracja o współpracy na rzecz Polski samorządnej i obywatelskiej podpisana w Senacie

Podpis pod dokumentem złożyli: przewodniczący Nowej Lewicy Włodzimierz Czarzasty, szef Polski 2050 Szymon Hołownia, prezydent Sopotu Jacek Karnowski, prezes PSL Władysław Kosiniak-Kamysz, prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski oraz przewodniczący Platformy Obywatelskiej Donald Tusk. Podpisanie dokumentu poprzedził panel dyskusyjny „Od samorządu do samorządności” z udziałem samorządowców i  parlamentarzystów. W drugiej części swoją wizję samorządności i wyzwania stojące przez samorządem terytorialnym, a także krytyczną ocenę podejścia obecnej władzy do samorządów, przedstawili liderzy opozycji demokratycznej, którzy opowiedzieli się za odbudową polskiej samorządności jako podstawy demokratycznych wartości i społeczeństwa obywatelskiego.

Otwierając pierwszą część spotkania, Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki podkreślił, że dzisiejszy dzień jest niezwykle ważny nie tylko dla samorządu, ale przede wszystkim dla całej Polski. Jak podkreślił, Senat to znakomite miejsce do rozmowy o samorządzie, bowiem – jak pisał Andrzej Frycz-Modrzewski: „Senat jest tym, co pozostałe władze do szlachetnych działań pobudza, od nieuczciwych odwodzi, a namiętności studzi. Dlatego bez rady, opinii i kontroli Senatu nic w Rzeczpospolitej ani poza jej granicami czynić się nie godzi”. W ocenie Marszałka Senatu samorządy stały się immanentną, niezwykle ważną częścią polskiej rzeczywistości. Jak podkreślił, w Izbie wyższej samorząd zawsze może liczyć na życzliwe podejście. „Dzisiejsza konferencja to jednak coś więcej, bo liderzy największych polskich partii politycznych podpiszą tu porozumienie – nie waham się powiedzieć – historyczne, służące budowaniu wspólnoty opartej na demokratycznych wartościach” – wskazywał. Prof. Tomasz Grodzki podkreślił, że samorządowcy to „wspólnota ludzi myślących podobnie, dla których wartości demokratyczne nie są pustymi słowami”. Według niego właśnie oni dają „najlepszą rękojmię dobrej przyszłości naszej ojczyzny”.

Witając liderów demokratycznej opozycji w Senacie, w którym – jak mówił – panuje głębokie przeświadczenie, że samorząd stanowi podstawę społeczeństwa obywatelskiego, prof. Tomasz Grodzki podkreślił, że nawet najdłuższa droga rozpoczyna się od pierwszego kroku, a tym będzie podpisanie przez polityków i samorządowców deklaracji o współpracy na rzecz Polski samorządnej i obywatelskiej i zakotwiczenie we wspólnocie wolnych i demokratycznych społeczeństw.

W trakcie panelu dyskusyjnego „Od samorządu do samorządności” przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Zygmunt Frankiewicz uznał, że podstawą samorządności są stabilne finanse.  Niestety, w ostatnich latach sytuacja finansowa polskich samorządów, m.in. na skutek ustawowej obniżki podatku PIT, staje się coraz bardziej dramatyczna. W ocenie senatora tylko stabilność finansowa jest w stanie zapewnić stabilny rozwój naszym miastom i gminom. „Jeżeli wybory pójdą  po naszej myśli,  to jest szansa na realizację dzisiejszych postulatów samorządowych” – stwierdził. Może się jednak spełnić fatalny scenariusz, że to samorządowcy odpowiedzą przed mieszkańcami za fatalną sytuację  finansową swoich gmin i miast, zaistniałą nie z ich winy. Można temu zapobiec tylko dobrymi ustawami, korzystnymi dla samorządów, a przede wszystkim wprowadzeniem tzw. komunalnego PIT-u, czyli przekazywaniem samorządowi całości dochodów z tego podatku.

Jak zaznaczył prezydent Sopotu Jacek Karnowski, samorządowcy nie są przyzwyczajeni do tego, żeby narzekać, są natomiast przyzwyczajeni do ciężkiej pracy i brania spraw w swoje ręce. Dlatego nie chcą czekać na rozwiązania, które ktoś im narzuci. „I właśnie dlatego przygotowaliśmy 6 postulatów, które będziemy realizować po wygranych wyborach, kiedy powrócimy do odbudowy Polski demokratycznej i samorządowej, które przyniosą dobry efekt dla mieszkańców,  których mamy zaszczyt reprezentować” – podkreślił.

Przedstawiciele ugrupowań demokratycznych zadeklarowali czynne wspieranie idei samorządności. W poczuciu odpowiedzialności za przyszłość Polski i w celu wzmacniania instytucji i fundamentów państwa prawa zobowiązali się „do sukcesywnego przekazywania decyzyjności w ręce Polek i Polaków, budowy społeczeństwa obywatelskiego oraz przekazania finansowania zadań publicznych, jakie realizuje samorząd terytorialny”. Zobowiązali się też do pełnej, uczciwej, równej i merytorycznej współpracy w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zadeklarowali ponadto wsparcie istoty samorządu terytorialnego, jaką jest decentralizacja władzy publicznej oraz samodzielność, wypływająca z urzeczywistnienia zasady pomocniczości. „Samodzielność bazowana na jasnym rozdziale zadań, stabilnym i uczciwym finansowaniu, przewidywalności prawa oraz praworządności” – zaznaczyli.

Podpisana w Senacie przez samorządowców i liderów 4 partii opozycyjnych deklaracja dotyczy decentralizacji i wzmocnienia roli samorządów. Obejmuje ona postulaty, które samorządowcy chcieliby zrealizować po przejęciu przez opozycję władzy w Polsce. „Naszym wspólnym celem jest demokratyczna i praworządna Polska, oparta o wartości europejskie, w tym zasadę pomocniczości, szanująca godność każdego człowieka, dbająca o środowisko naturalne i będąca ważnym ogniwem wspólnoty międzynarodowej. Kluczowym elementem takiego państwa jest samorządność” – czytamy w dokumencie. Jego sygnatariusze uznają reformę samorządową za jeden z największych sukcesów wolnej Polski – dzięki inicjatywie mieszkańców i poparciu kolejnych rządów odbudowano wspólnoty lokalne.

Przedstawiciele ugrupowań demokratycznych zadeklarowali czynne wspieranie idei samorządności. W poczuciu odpowiedzialności za przyszłość Polski i w celu wzmacniania instytucji i fundamentów państwa prawa zobowiązali się „do sukcesywnego przekazywania decyzyjności w ręce Polek i Polaków, budowy społeczeństwa obywatelskiego oraz przekazania finansowania zadań publicznych, jakie realizuje samorząd terytorialny”. Zobowiązali się też do pełnej, uczciwej, równej i merytorycznej współpracy w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zadeklarowali ponadto wsparcie istoty samorządu terytorialnego, jaką jest decentralizacja władzy publicznej oraz samodzielność, wypływająca z urzeczywistnienia zasady pomocniczości. „Samodzielność bazowana na jasnym rozdziale zadań, stabilnym i uczciwym finansowaniu, przewidywalności prawa oraz praworządności” – zaznaczyli.

Sygnatariusze dokumentu wspólnie zobowiązali się do przestrzegania pełnego procesu legislacyjnego stosownych ustaw w ciągu 365 dni od zaprzysiężenia rządu, realizujących postulaty wspierające zdolność społeczności lokalnych do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców: stabilne budżety wspólnot lokalnych tworzone i zarządzane przez mieszkańców, niezależne od decyzji politycznych na szczeblu krajowym; utworzenie Funduszu Rozwoju Polski Lokalnej w celu wsparcia terenów wiejskich; demokratyczna i dofinansowana oświata; zielony samorząd; nasze zdrowie; Wspólnoty o sobie.

W ocenie sygnatariuszy deklaracji tylko zgodna współpraca doprowadzi do osiągnięcia sukcesu przez demokratyczne środowiska, dlatego do takiej współpracy się zobowiązali.