W rocznicę Akcji WISŁA

Spotkanie odbędzie się w 68 rocznicę Akcji „WISŁA” we wtorek 28 kwietnia o godz.18.00 w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, Plac Polonii 1.


dr Eugeniusz Misiło jest historykiem, autorem wielu publikacji, dyrektorem prywatnego centrum dokumentacji tzw. Fundacji Archiwum Ukraińskiego w Warszawie, byłym pracownikiem Polskiej Akademii Nauk, współpracownikiem Naukowego Towarzystwa im. Szewczenki w Nowym Jorku i we Lwowie oraz ukraińskiej gazety wydawanej w Polsce pt. Nasze Słowo (“Наше слово”).

Zajmuje się polityką komunistycznego systemu władzy, systemu represji, a także wysiedleniem ludności na terenie Polski, obozem pracy w Jaworznie, a przede wszystkim Akcją WISŁA. Akcja WISŁA była tematyką doktorskiej dysertacji. Jako archiwista i historyk od kilkunastu lat prowadzi badania oraz zbiera informacje o zbrodniach popełnionych na ludności ukraińskiej podczas II wojny światowej. Jest również autorem szeregu prac dot. "Akcji Wisła" oraz wysiedleń Ukraińców do ZSRR.


Akcja WISŁA:
28 kwietnia 1947 roku o godz.5 rano komunistyczne władze, decyzją Biura Politycznego KC PPR rozpoczęły akcję wysiedlania 140 tysięcy Ukraińców z terenów Bieszczad, Beskidu Niskiego, Łemkowszczyzny i Rzeszowszczyzny na tzw. Tereny Odzyskane, głównie na Warmię i Mazury, Pomorze oraz Śląsk. Akcja wysiedlania trwała od kwietnia do końca sierpnia 1947 roku.
Dla ukraińskiej inteligencji, księży greckokatolickich i osób podejrzanych o współpracę z UPA utworzono w filii obozu koncentracyjnego Auschwitz – Birkenau (Oświęcim), w miejscowości Jaworzno tzw. Centralny Obóz Pracy. Umieszczono tam ok. 4000 więźniów, z czego ok.150 zmarło.

Akcja WISŁA została przeprowadzona przez formacje wojskowe Rzeczypospolitej Polskiej, oddziały Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicję Obywatelską, Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej), jak i jej agendy cywilne (Państwowy Urząd Repatriacyjny).

Przyjmuje się, że Akcja WISŁA trwała od 28 kwietnia do końca lipca 1947, chociaż ostatnie wysiedlenia miały miejsce w roku 1950.
Akcja „Wisła” nie była tożsama z repatriacją ludności ukraińskiej w latach 1944-1946. W dalszym ciągu budzi liczne kontrowersje i jest różnie interpretowana przez historyków, z których część twierdzi, że jej głównym zadaniem nie było zniszczenie UPA – wskazują oni m.in. na fakt, iż objęła ona również obszary, gdzie UPA w ogóle nie działała.

W październiku 1947 władze ZSRR przeprowadziły Akcję „Z” (Zachód), w wyniku której z terenu Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej wysiedlono na wschód ponad 76 tysięcy Ukraińców, oskarżonych o sprzyjanie UPA.

Akcja WISŁA wiązała się też z nieuchronną utratą dobytku ruchomego i nieruchomości przesiedleńców oraz w większości przypadków znacznym pogorszeniem warunków bytowania, jak również z całkowitą dezorganizacją życia rodzinnego. Po przybyciu na tereny Ziem Odzyskanych przesiedleńcy otrzymywali mienie porzucone oraz domy po wysiedlonych na zachód Niemcach. W wielu przypadkach były to jednak domy uszkodzone lub zrabowane przez szabrowników lub pierwszych przesiedleńców. Dochodziło do kwaterowania kilku rodzin w jednym domu lub osiedlania w stajniach i innych budynkach gospodarczych.