Superbakteria w zachodniopomorskich szpitalach

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Szczecinie opublikowała właśnie raport dotyczący zakażeń szpitalnych w 2016 roku. W 2016 roku na terenie woj. zachodniopomorskiego odnotowano 26 ognisk zakażeń szpitalnych tj. sytuacji w których zakażeniu uległy minimum 2 osoby i stwierdzono powiązanie miedzy tymi zakażeniami, natomiast w roku 2016 - 29 ognisk epidemicznych, w których zakażeniu uległo 106 osób tj. o 64 osoby mniej niż w 2015r. 

Na przestrzeni ostatnich lat poprawie uległa, jakość prowadzonych dochodzeń epidemiologicznych przez Zespoły Kontroli Zakażeń Szpitalnych, bowiem
w dochodzeniach epidemiologicznych w znacznym odsetku udaje się ustalić prawdopodobne źródło/przyczyny i okoliczności wystąpienia zakażenia. Najczęściej wskazywanym źródłem zakażenia w analizowanych ogniskach byli zakażeni pacjenci, możliwość transmisji przez środowisko szpitalne oraz przez ręce personelu szpitalnego.

W 2016 roku najczęściej występującym czynnikiem etiologicznym w ogniskach epidemicznych były następujące szczepy alarmowe:

·         Klebsiella pneumoniae – 10 ognisk, w tym  ESBL(+) – 7 ognisk, MBL typ NDM(+) - 2 ogniska  oraz ESBL typ MBL(+) - 1 ognisko),

·         Clostridium difficile wytwarzający toksyny A i B (5 ognisk), MRSA (4 ogniska),

·         Pseudomonas aeruginosa oporny na karbapenemy (2 ogniska),

·         wirus grypy AH1N1 (2 ogniska).

Najczęściej występującymi postaciami klinicznymi zakażeń w ogniskach zakażeń w 2016r. były:

·         zapalenia płuc,

·         zakażenia przewodu pokarmowego oraz dolnych dróg oddechowych,

·         posocznica.

Należy przy tym podkreślić iż najwięcej zakażeń zgłaszanych jest z oddziałów anestezjologii i intensywnej terapii, gdzie trafiają pacjenci w stanie zagrożenia życia, z obniżoną odpornością i w stanie ogólnym ciężkim.

Wśród zgłoszonych  ognisk, w dwóch czynnikiem etiologicznym była Klebsiella pneumoniae NDM(ang. New Delhi metallo-beta-lactamase-1) dotychczas nie występująca na terenie województwa ( łącznie w ogniskach zachorowało 5 osób), stąd polecono wszystkim szpitalom wzmożony monitoring oraz restrykcyjne przestrzeganie zasad przeciwepidemicznych w przypadku stwierdzenia zakażenia tym typem patogenu alarmowego.Zobowiązano również szpitale do opracowania procedury postępowania w przypadku stwierdzenia zachorowań sporadycznych oraz ognisk epidemicznych wywołanych przez  Gram ujemne pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae wytwarzających karbapenemazy typu KPC, MBL (w tym NDM), OXA-48 oraz zgłaszania każdego przypadku zakażenia bądź nosicielstwa u hospitalizowanych pacjentów.

Wśród wszystkich zgłoszonych w 2016r.przez szpitale patogenów alarmowych zakażenie bakterią Klebsiella pneumoniae NDM stwierdzono w 11 przypadkach(zakażenie stwierdzono u 10 osób, przy czym 1 pacjent był hospitalizowany w 2 szpitalach stąd liczba przypadków zakażeń nie jest równoznaczna z liczbą osób tj. 5 przypadków wystąpiło w 2 ogniskach, a 5 osób- przypadki pojedyncze). Zakażenia tym typem bakterii   wystąpiły na terenie 4 szpitali w województwie.

 W 2017r. szpitale woj. zachodniopomorskiego dotychczas nie zgłosiły zakażeń pałeczką K.pneumoniae NDM.

Po raz pierwszy mechanizm oporności Klebsiella pneumoniaenazwany NDM-1 (ang. New Delhi metallo-beta-lactamase-1) opisano w 2009 roku u pacjenta w Szwecji, który powrócił z podróży do New Delhi .Wyizolowane z moczu bakterie były oporne na prawie wszystkie dostępne antybiotyki. W kolejnych latach  ten sam mechanizm oporności wykryto u szczepów innych gatunków z rodziny Enterobacteriaceae:Escherichia coli także Acinetobacter baumannii i Pseudomonas aeruginosa, co dowodzi łatwego przenoszenia genów kodujących enzymy NDM-1 również międzygatunkowo. Od 2009 roku szczepy NDM-1 wykryto w wielu krajach, także europejskich. Pierwszy przypadek infekcji szczepem E. coliNDM-1 w Polsce opisano w 2014 roku.

Wobec narastającego zagrożenia ze strony wieloopornych pałeczek z rodzaju Klebsiella, Ministerstwo Zdrowia wydało zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach wykonujących działalność leczniczą szczepów bakteryjnych Enterobacteriaceaewytwarzających karbapenemazy typu KPC, MBL lub OXA-48. Podkreślone zostało, że nie ma antybiotyków o udowodnionej naukowo skuteczności klinicznej wobec szczepów wytwarzających karbapenemazy i w najbliższych latach nie będą wprowadzane na rynek nowe antybiotyki.