Dziś Popielec

W Środę Popielcową lub w ostatni, zapustny, wtorek przed północą w karczmach całej Polski odbywały się spotkania i zabawy kobiet, z udziałem młodych mężatek, które musiały wkupić się do grona starszych wiekiem gospodyń, oraz obrzędowe tańce na urodzaj, na wysoki len i konopie (...) Wszystkie te zabawy i zwyczaje pod koniec dnia ustępowały wielkopostnej powadze. Starannie myto i wyparzano wszystkie naczynia, a patelnie i rynienki wyrzucano przez okno do sadu albo wynoszono na strych. W ten sposób manifestowano gotowość do wielkopostnych umartwień. W ciepłym miejscu, na przypiecku, gospodynie stawiały z zaczynem z mąki żytniej i wody na postny, kwaśny żur - barszcz biały, podstawową potrawę w wielkopostnym jadłospisie, śpiewając przy tym: "Wstępna Środa następuje kuchareczka żur gotuje", lub inne piosenki o "Panu Żurskim". Po wsi obnoszono garnek z żurem, a w karczmie na widocznym miejscu wieszano na sznurku szkielet śledzia, aby przypominał wszystkim o obowiązku przestrzegania postu. (...) Do naszych czasów zachowały się jedynie kościelne obrzędy Środy Popielcowej.

W Środę Popielcową należy być wstrzemięźliwym i nie jeść pokarmów mięsnych. Obowiązuje post ścisły (trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden - do syta). Prawem o wstrzemięźliwości są związani wszyscy powyżej 14. roku życia, a prawem o poście - osoby pełnoletnie do rozpoczęcia 60. roku życia. Prawo kanoniczne nie nakłada na wiernych natomiast obowiązku uczestniczenia w tym dniu w Eucharystii (chociaż jest to powszechną praktyką, z której nie powinno się rezygnować bez ważnej przyczyny).

Zwyczaj posypywania głów popiołem na znak żałoby i pokuty, celebrowany w Środę Popielcową, znany jest w wielu kulturach i tradycjach, m.in. w starożytnym Egipcie, u Arabów i w Grecji. W liturgii pojawił się on w VIII w. Pierwsze świadectwa o święceniu popiołu pochodzą z X w. W 1091 r. papież Urban II wprowadził ten zwyczaj jako obowiązujący w całym Kościele. W tym też czasie ustalono, że popiół do posypywania głów wiernych ma pochodzić z palm poświęconych w Niedzielę Palmową poprzedniego roku